خواص کاهو
كاهو گیاهی است علفی و یک ساله ، از خانواده كلم‌ها ، كاهوكه دارای برگ‌های پهن و دراز و سبز ، با طعم كمی شیرین می‌باشد. اين سبزی مفيد ، علاوه بر خواص درمانی ، مصرف غذایی نیز دارد. كاهو در میان سبزیجات ، تاریخی کهن داشته و منشأ آن در هندوستان و آسیای مركزی می‌باشد.
طبق مداركی كه به دست آمده ، اين سبزی از شش قرن پیش از میلاد مسيح در ایران مصرف می‌شده و یک قرن پیش از میلاد به روم راه یافته و به عنوان غذای مهمی برای رومیان به حساب می‌آمده است.
انواع مختلف كاهو كه در حال حاضر در آمريكا كشت می‌شود حدود 16 نوع می‌باشد ، كه در تمام طول سال وجود دارد.
انواع كاهو از لحاظ نوع رويش
1- كاهوی پرورشی و اهلی : از اين نوع كاهو بيشتر برای تهيه سالاد استفاده می‌شود. كاهوی گرد (Head Lettuce) و كاهوی ايرانی (Romano Lettuce) از انواع مهم كاهوهای پرورشی و اهلی است . كاهوی ایرانی از نظر مواد غذایی از كاهوی گرد بهتر است؛ كاهوی گرد ارزش غذایی چندانی ندارد ، زیرا دارای مقدار زیادی الیاف است كه تولید گاز و نفخ در معده می‌كند.
2- كاهوی وحشی يا خودرو
تركيبات شيميايی کاهو
در هر صد گرم از كاهوی ايرانی ، مواد زير موجود است :
مواد شيميايی موجود در كاهو عبارتند از : لاكتوكاروم (Lactucarum) ، موم ، رزين ، ماليک اسيد و سوكسی‌نيک اسيد.
لاكتوكاروم یک نوع مادّه مخدّر است و از آن به عنوان داروی خواب آور و مسكّن استفاده می‌شود. در چشم پزشكی نيز برای گشاد كردن مردمک چشم کاربرد دارد.
از كاهو همچنين ماده‌ای به نام تريداس (Thridace) گرفته می‌شود كه مسكن و ضد درد است. برای تهيه تريداس ، ساقه‌ی كاهوی رسيده را تكه‌تكه كرده و شيره‌ی آن را با فشار خارج می‌سازند. سپس شيره را حرارت می‌دهند تا در اثر حرارت موادّ آلومينی آن منعقد شده و در نتيجه مايعی صاف به دست آيد. با حرارت دادن اين مايع در خلأ ، تحت درجه‌ی حرارت كم ، تريداس به دست می‌آيد. تريداس را می‌توان خشک كرد و به صورت پودر درآورد.
خواص دارويی گياه کاهو
كاهو از نظر طب قدیم ایران سرد و مرطوب است. دانشمندان علم تغذیه و گیاه‌شناسی برای کاهو خواص متعددی را بیان کرده‌اند که به ذكر تعدادی از آنها می‌پردازیم :
1- یک داروی تسکین دهنده ، خواب آور و آرام بخش طبیعی است؛ بنابراین برای اشخاص عصبانی و کسانی که مبتلا به بی‌خوابی هستند ، مفید است.
2- خون را صاف و تمیز می‌کند.
3- غذایی زود هضم است و خواب آرامی را به دنبال دارد (به ویژه نوعی از كاهو که دارای برگ‌های زرد است).
۴- بینایی را تقویت می‌کند.
۵- موی سر را به رنگ سیاه زیبايی در می‌آورد (به خصوص اگر ناشتا خورده شود).
۶- سرشار از آب و املاح معدنی بوده و داروی ضد يبوست به حساب می‌آيد.
۷- چهره انسان را با طراوت كرده و در گونه‌ها ، سرخی زیبایی پدید می‌آورد.
۸- زخمهای مجاری ادرار و مثانه را درمان می‌كند.
۹- قوای جنسی را تقویت می كند.
۱۰- ضد تورّم است و ورم غدد لنفاوی را برطرف می‌كند.
۱۱- برای بهبود بند آمدن ادرار تجویز می‌شود.
۱۲- برای معالجه یرقان ، انسداد مجاری طحال و کبد مفید است.
۱۳- انزال دائم منی و احتلام مکرر را شفا می‌بخشد (برای اين منظور باید مقدار 7 گرم تخم کاهو را به صورت گرد یا جوشانده تناول کنید).
۱۴- هر 28 گرم کاهو ، به ميزان 3 کالری ارزش انرژی‌زایی دارد.
۱۵- اگر كاهو را با سكنجبین یا سركه بخورند ، اشتها آور است.
۱۶- کاهو دارای آهن فراوان می‌باشد ، که برای خون‌سازی در بدن لازم است؛ لذا از مؤثرترین و طبیعی‌ترین درمان‌های کم خونی است.
۱۷- برگ‌های کاهو دارای ویتامین C ، ویتامین A و ویتامین E می‌باشد.
۱۸- كاهوی پخته ، مقدار شير زنان شیرده را زياد می‌كند.
۱۹- اگر ۶۰ گرم کاهو را ، به مدّت يک ساعت با آتشی ملایم ، در یک لیتر آب بجوشانید ، جوشانده‌ای به دست می‌آید که کبد را از سموم پاک می‌کند (به خصوص در درمان بيماری يرقان مؤثر است).
۲۰- اگر کاهوی سوخته را به صورت پودر در آورید و بر روی جوش‌ها و زخمها بپاشید ، برای التیام جراحات و ترمیم آنها مفید است.
خواص دارويی تخم كاهو
1- خواب آور است.
2- زكام را برطرف می‌كند.
3- درد سینه را درمان می‌كند.
4- برای دستگاه دفع ادرار مفيد است؛ بيمارانی كه قطره قطره ادرار می‌كنند ، باید تخم كاهو بخورند (در حدود 10 گرم در روز) تا بيماری آنها رفع شود.
آثار سوء مصرف كاهو
اگر در خوردن كاهو افراط نكنید ، این گیاه به هیچ وجه مضر نیست.
زیاده‌روی در خوردن كاهو باعث كم شدن قوای جنسی ، فراموشی و كم شدن حافظه ، ضعف دید چشم و نفخ شكم می‌گردد.
برای برطرف كردن این عوارض می‌توان كاهو را با نعناع ، كرفس و زیره میل كرد.
گردآورنده: دنیاها، دانشنامۀ فارسی | www.donyaha.ir
