ببر

ببر گوشتخواری است با اندازه بزرگ و طول بدن آن تا 290 سانتیمتر و دم آن تا 110 سانتیمتر و وزن آن تا 320 کیلوگرم است. نیرومندترین و درنده‌ترین پستاندار گوشتخوار جهان و از تیره گربه سانان است. ببر تا حدود ٢٠٠ سال پیش در بیشتر جاهای آسیا وجود داشت اما شکار بی‌رویه و از بین رفتن زیستگاههای طبیعی آن بدست انسان نسل این جانور را در بسیاری از مناطق آسیا برانداخت. ببر جانور مقاومی است و توان سازش با شرایط محیطی گوناگون را دارد. در جنگل ها درخت‌زارها علفزارها و نیزارهای مردابی زندگی می‌کنند.

پوست ببر به رنگ زرد مایل به قهوه‌ای تا نارنجی مایل به قرمز همراه با نوارهای عرضی سیاه یا قهوه ای پررنگ است. درازا پهنا و فاصله بین این نوارها در هر نژاد بسیار تفاوت دارد. ببرها یال ندارند٬ اما بسیاری از آنها گرداگرد صورت موهای بلندی دارند که پهنای سر را بیشتر می‌نمایاند . موی بدن ببر بنگال و ببرهای جنوب شرقی آسیا کوتاه است .

اما نژادهایی که در مناطق سرد و یخبندان زندگی می‌کنند موهای پرپشت و بلندی دارند که آنها را از سرمای شدید محافظت می‌کند.ببرها همانند دیگر گربه سانان ناخنها و دندانهای بلند و تیز دارند و می‌توانند به سرعت ولی آرام و بی‌صدا حرکت کنند . ببر بسیار چالاک و سریع است و می‌تواند تا ٩ متر در هر جهش بپرد اما خیلی زود خسته می‌شود و اگر نتواند شکار خود را در مسافت کم و مدت زمان اندک بگیرد از تعقیب آن دست برمی‌دارد. ببر برخلاف دیگر گربه سانان به آب علاقه فراوان دارد و شناگر ماهری است.

نحوه زندگی و شکار

ببر بیشتر در جنگل ها و نواحی دور از انسان در نقاطی که حیواناتی چون خوک وحشی و سم داران دیگر فراوان هستند زندگی می کنند. فعالیت شبانه دارد ولی ممکن است در روز نیز دیده شود. حیوانی است قوی و پر تحرک و مقاوم، به این ترتیب کاملا به شکار نزدیک شده و بطور ناگهانی به وی جهش می کند. معمولا بوسیله شکستن مهره های گردن و خرد کردن جمجمه شکار خود را فورا می کشد. می تواند شکارهای بزرگی مانند گوزن و گاو را را با دندانهای خود حمل کرده به جای مناسب ببرد. ببرهای زخمی و آنهایی که به انسان خواری عادت دارند انسان را مورد حمله قرار می دهند. ببر معمولا گوزن آهو گاو و گاومیش وحشی و گراز و گاهی بچه فیل شکار می‌کند. از جانورانی مانند پرندگان میمونها و حتی لاک پشت و قورباغه نیز تغذیه می‌کند. در بعضی مناطق آسیا که محیط زیست طبیعی ببر آسیب دیده است.

ببرهای نر

ببرهای بالغ نر معمولا تنها زند گی می کنند و قلمرو مشخصی دارند و نرهای دیگر را از آن می رانند . هر چه تعداد شکار در منطقه ای کمتر باشد وسعت قلمرو زیادتر است معمولا قلمرو ببرها بین ٦٥ تا ٦٥٠ کیلومتر مربع مساحت دارد . این جانور قلمرو خود را با ادرار و یا مایعی که از غده های قاعده دم آن ترشح می شود نشانه گذاری می کند . بوی این نشانه ها به ببرهای نر دیگر هشدار می دهد که از ورود به قلمرو خودداری کنند . قلمرو هر ببر نر از چند قسمت کوچکتر تشکیل می شود که در هر یک از آنها ٢ یا چند ببر ماده زندگی می کنند.

تولید مثل

هر دو تا سه سال یکبار بچه می زاید. دوران آبستنی آنها در حدود 105 تا 113 روز است. معمولا دو یا سه قلو می زایند ولی تعداد بچه ها تا 6 نیز دیده شده است. بچه هایی که تازه متولد می شوند به اندازه یک گربه اهلی و به وزن 1400 گرم هستند و بعد از 2 هفته چشم باز می کنند. بچه ها به سرعت رشد کرده و بعد از یک ماه کم کم به دنبال مادر خود راه می افتند. تا شش ماهگی از شیر مادر تغذیه می کنند و تا یکی دو سال با مادر می گردند ولی تا سه سالگی در حدود لانه می مانند و بعد از آن به نقاط دیگر می روند. در سن چهار سالگی از لحاظ جنسی بالغ می شوند.

پراکندگی در ایران

ببر در ایران در نواحی جنگلی کوههای البرز و جنوب دریای خزر در گیلان و مازندران و گرگان از حدود آستارا تا نواحی شمال ترکمن صحرا زندگی میکرده است. ولی از 30 سال پیش تعداد آنها خیلی کم شده و نسلشان در ایران در معرض نابودی است.

پراکندگی جهانی

در جنوب قفقاز و جنوب شرقی ، ماوراء خزر ، جنوب چین ، کره ، هندوستان ، افغانستان ، ایران و ترکیه دیده می شود.

توصیح در مورد گونه ای خاص از ببرها

ببر سیبریببر سیبری-Siberian Tiger
نام عمومی : ببر سیبری
نام علمی : Panthera tigris altaica

وضعیت جمعیت : برآورد ها نشان می دهد که فقط حدود 5000 عدد از این ببر در دنیای وحشی و آزاد موجود باشد اما تعدادی نیز در باغ وحش های کشورهای مختلف موجود می باشد.

توزیع و پراکندگی : بنظر می رسد که گله های پر جمعیت ببر ابتدا در سیبری و خاور دور زندگی می کرده اند. اما برخی گله های کوچک نیز در شمال چین و کره شمالی نیز وجود داشته اند.
محل زندگی : ببرها عموما" در جنگل های پر از درختان بلند مانند کاج زندگی می کنند. به اینصورت راحت تر می توانند خود را در میان درختان پنهان کنند. هر ببر معمولا" در محدوده ای بین 64 تا 640 کیلومتر مربع زندگی می کند و به عبارتی در آنجا حمکرانی می کند. در این میان قلمرو ببرهای نر در محدوده های بزرگتر و ببرهای ماده در محدوده های کوچکتری قرار دارد. معمول بر این است که محدود قلمرو یک ببر نر با تعداد زیادی از ببرهای ماده تداخل می کند.

بچه ببرها در شش ماهگی از شیر گرفته می شوند.

ابعاد بدن : ببر سیبری و خاور دور از گونه های ببر بنگال (Bengal) که در هند مشاهده شده است داری جثه بزرگتری می باشد. این گونه ببر دارای پوست کلفت تری می باشد که توانایی آنها را برای زندگی در سرما بیشتر می کند. طول ببرهای نر سیبری به حدود سه متر می رسد و وزن آنها حدودا" 220 کیلو گرم می باشد، در حالی که برای یک ببر ماده این مقادیر معادل 2.5 متر و 130 کیلو گرم می باشد.

تولید مثل : ببرهای ماده از سن سه تا چهار سالگی قادر به تولید مثل می باشند. طول مدت بارداری آنها حدود سه ماه و نیم می باشد و در هر دوره بارداری تا چهار فرزند به دنیا می آورند. بچه های ببر توانایی دیدن ندارند و نیاز به مراقبت بسیار دارند. آنها از سن شش ماهگی از شیر گرفته می شوند و در 18 ماهگی تقریبا" مستقل زندگی می کنند. ببرها - مانند انسانها - فصل خاصی برای تولید مثل ندارند اما اوج تولید مثل آنها در اواخر زمستان و اوایل بهار می باشد.
رژیم غذایی : یک ببر بالغ به حدود 4.5 کیلو گرم غذا در طی روز نیاز دارد اما مشاهده شده که تا یک ببر تا حدود 40 کیلو گرم هم طی یکروز غذا بخورد، در اینصورت تا یکی دو هفته غذا نخواهند خورد. از جمله غذاهای مورد علاقه ببر می توان به طاووس، خرگوش، خارپشت، آهو، گراز وحشی و گاو اشاره کرد.

گردآورنده: دنیاها، دانشنامۀ فارسی | www.donyaha.ir