خفاش

همانطور که می دانید خفاش ها پستاندار هستند، در واقع تنها پستاندارانی که بال دارند و قادر به پرواز کردن هستند. نام علمی آنها Chiroptera بوده و به معنی "دست های بال مانند" است. بال های خفاش با بال های بقیه پرندگان متفاوت است و به گونه دیگری ساخته شده، اما در عوض پوست بالهای خفاش جنسی شبیه چرم دارد و دارای خاصیت ارتجاعی است که باعث می شود بالهایش در طول استخوان هایی که دست ها و انگشتان خفاش را حرکت می دهند کشیده شود. به شکل مقابل نگاه کنید و ببینید که چگونه بال ها مرتب و ماهرانه اطراف بدن خفاش پیچیده شده اند.

خفاش با نام علمی Chiroptera

همانند بقیه پستانداران، خفاش ها نیز دندان و مو دارند و برای ادامه زندگی نسل شان بچه می زایند. هنگامی که یک خفاش ماده آماده به دنیا آوردن نوزاد است، موقعیت و حالت قرار گرفتنش را طوری تنظیم می کندکه بتواند به طور عمودی از سرش آویزان بماند، به این منظور که درست در لحظه تولد، بچه اش را با دم خود بگیرد.
بچه خفاش توسط مادرش برای مدتی طولانی پرستاری و مراقبت می شود. خفاش های مادر، بچه هایشان را نزدیک خود نگه می دارند و برای گرم نگه داشتن و حفاظت از بچه هایشان بالهای خود را به دور آنها می پیچند.
در شب، یک نوزاد خفاش، برای یافتن غذا به موهای تن مادرش می چسبد و همراه او می رود. وقتی که وزن بچه خفاش سنگین شود، مادر به تنهایی برای یافتن غذا می رود و آنرا را برای بچه به لانه می آورد. این روش ادامه پیدا می کند تا زمانی که خفاش جوان چهار هفته از تولدش بگذرد و خودش بتواند شروع به شکار کند و به همراه مادر برای یافتن غذا به بیرون از محل زندگی بروند.

خفاش ها در آب و هوای سرد ممکن است در بهار و پاییز کوچ کنند، سرپناهی را در غارها پیدا کرده و به خواب زمستانی بروند. در پاییز، وزن خفاش ها زیاد می شود و لایه ای از چربی به بدنشان اضافه می شود. اگر خفاشی قبل از رسیدن بهار و گرم شدن هوا از خواب زمستانی بیدار شود، به احتمال خیلی زیاد از گرسنگی خواهد مرد. می دانید چرا ؟
به این دلیل که متابولیسم بدن خفاش ها به گونه ایست که وقتی بیدار هستند بسیار سریع ذخیره غذایی شان مصرف شده و به پایان می رسد.

75% از خفاش ها از حشرات و بی مهرگان دیگر تغذیه می کنند. تعداد پشه ها و دیگر حشراتی که روزانه خفاش ها می خورند باور نکردنی است. یک خفاش می تواند هر شب بین 1000 تا 3000 حشره را بخورد!
در نواحی گرمسیری، تنها تعداد کمی از خفاش ها موفق به خوردن قورباغه، ماهی یا پرنده ای کوچک به عنوان غذا می شوند. بقیه خفاش ها شهد گلها را می نوشند، گرده گلها را می خورند و یا از میوه ها تغذیه می کنند. در نواحی گرم و مرطوب مرکزی و جنوبی آمریکا، نوعی خفاش خون آشام منفور وجود دارد که از خون پستانداران و پرندگان تغذیه می کند. اما فراموش نکنید، فقط یک نوع از خفاش ها این گونه هستند.

خفاش ها عملا حیوانات بی آزار و کمرویی هستند. تا جایی که دانشمندی رفتار خفاش ها را به "موش های بزرگ بالدار" تشبیه کرده است.
اصولآ پرندگان بعد از پرواز در جایی فرود می آیند، در حالیکه خفاش ها به جایی آویزان می شوند. هنگام استراحت پرندگان بالهایشان را جمع می کنند، اما خفاش ها بالهایشان را به دور بدنشان می پیچند.

اگر چه خفاش ها موجودات بسیار سودمندی هستند و وجودشان به حفظ تعادل اکوسیستم کمک می کند، در بسیاری از مواقع خفاش ها باعث بروز مشکلات و آزار و اذیت صاحبان منازل و مشاغل می شوند. خفاش های مهاجر و کوچ نشین که به ناچار در مکان های استقرار انسان ها زندگی می کنند، به دلیل سر و صدای زیاد و گاهی بوی نامطبوع و فضولات برای انسان مزاحمت ایجاد می کنند. هرچند که خفاش ها نه تنها خسارت مالی بوجود نمی آورند، بلکه سیم ها و چوب ها را مانند موشها نیز نمی جوند.
اگر خفاشی را در بیرون و یا داخل محل زندگی تان پیدا کردید که احتیاج به کمک داشت می توانید اطلاعات لازم در این زمینه را از منابع موجود در سایت های مختلف دریافت نمایید.

- چرا خفاش ها اماکن استقرار انسان ها را برای زندگی برمی گزینند ؟

توسعه و افزایش مکان های زندگی انسان باعث شده که خفاش ها برای زندگی جای دیگری نداشته باشند و به طور متناوب ناچار به یافتن مکان هایی برای لانه کردن و بزرگ کردن بچه هایشان هستند. پشت بام های خالی، اتاق های زیر شیروانی، ساختمان های متروکه و انبارها، همه مکان هایی گرم و امن برای زندگی و پنهان شدن خفاش ها می باشند.
متاسفانه رسانه های خبری، گاه و بیگاه به بیان داستان های مهیبی از پیدا شدن خفاش ها در ساختمان ها و خطرات و پیامدهای ناشی از آن می پردازند که در این مورد رسانه ها مقصرند. به علاوه برخی شرکت های کنترل کننده بلا های غیر مترقبه و نیز شرکت هایی که به منظور به دام انداختن حیوانات تله گذاری می کنند، ترس مردم از خفاش ها را دستمایه کار خود قرار می دهند و هزینه های گزافی را برای بیرون کردن و یا کشتن غیرقانونی خفاش های مهاجر از منازل افراد وحشت زده، دریافت می کنند.

- چگونه می توانیم از لانه کردن خفاش ها در زیر طاق نمای ایوان خانه مان جلوگیری کنیم؟

بعضی اوقات خفاش ها به دنبال لانه ای موقت در زیر برآمدگی های ایوان خانه ها هستند. این خفاش ها به انسان حمله نمی کنند. آنها فقط برای مدت زمانی کوتاه به دنبال یک پناهگاه امن هستند. اگر کاری به کارشان نداشته باشیم، تا وقتی هوا سرد است بدون هیچگونه آزاری برای خودشان زندگی می کنند. هر چند برخی افراد با آویزان کردن یک ورق آلومینیم یا بالونی پر از گاز هلیم در نزدیکی محلی که خفاش لانه کرده، موفق می شوند او را وادار به ترک لانه اش کنند. چنین کارهایی ممکن است خفاش را از انتخاب مسیرش برای یافتن لانه در آن مکان منصرف کند.

- چگونه می توانیم خفاش را از خانه مان دور نگه داریم؟ چه کار هایی موثر است؟

ابزار و وسایلی که باعث دفع خفاش ها می شوند، معمولا موثر نیستند. یک شرکت تولیدی در شیکاگو به دلیل ادعاهای بی اساسش در ارتباط با دفع خفاش ها توسط یک دستگاه ماوراء صوت، مبلغ 45000 دلار توسط EPA جریمه شد. حقیقت امر این بود که این دستگاههای ماوراء صوت وقتی توسط متخصصان آزمایش شد، در برخی موارد حتی خفاش را به سمت مکان مورد نظر جذب می کرد.

استفاده از گلوله های نفتالین موثر نیست، زیرا خیلی سریع تبخیر می شوند و به طور مداوم باید جایگزین شوند. به علاوه مسموم کننده های شیمیایی هیچگاه نباید برای مشکل دور نگه داشتن خفاش ها استفاده شوند. در واقع استفاده از مواد شیمیایی به جز در مواقعی که نیاز جدی احساس شود، خلاف قانون است. در حال حاضر هیچ ماده شیمیایی یا مسموم کننده مجازو تایید شده از نظر قانونی برای مقابله با خفاش ها وجود ندارد.

مسموم و زهرآلود کردن خفاش ها نه تنها کاری غیرقانونی است، بلکه می تواند باعث به خطر افتادن سلامت صاحبخانه ها و ایجاد مسئولیت برای آنها باشد. در چنین مواردی خفاش های زهرآلود در داخل دیوارها و سقف ها می میرند و بوی تعفن و باکتری تولید می کنند. به علاوه جسد خفاش ممکن است داخل یا بیرون از ساختمان روی زمین بیفتد، که در این صورت احتمال اینکه با بچه ها یا حیوانات خانگی تماس پیدا کند، خیلی بیشتر خواهد شد.

تله گذاشتن نیز پیشنهاد نمی شود، این کار فقط خفاش ها را به داخل خانه می کشاند. به علاوه تله گذاشتن برای چنین حیواناتی عملی غیر انسانی است. تله ها جایی قرار می گیرند که راه خروجی لانه را مسدود کنند، در شب که خفاش ها برای یافتن حشرات بیرون می آیند، خیلی سریع تله پر از خفاش خواهد شد. کافی است یک خفاش به دام بیفتد، در ادامه همه خفاش های دیگر هم زندانی می شوند و راه فرار ندارند، در نتیجه اولین خفاش که بخواهد قبل از همه بیرون بیاید، زیر هجوم بقیه خفاش ها برای بیرون رفتن له می شود. خفاش های به دام افتاده در همان محل مورد نظر که مسکونی یا تجاری است می میرند و از بین می روند و به این ترتیب نیز احتمال تماس آنها با انسان ها خیلی بیشتر خواهد بود.

- پس برای بیرون کردن آنها چکار کنیم؟

تنها روش سالم و مناسبی که برای بیرون کردن خفاش ها از ساختمان ها وجود دارد، جلوگیری از ورود خفاش هاست. به این روش که با استفاده از یک توری پلاستیکی، دریچه ای بسازیم که به یک طرف باز می شود و عملا به خفاش ها اجازه خارج شدن از لانه و ترک آن را می دهد، اما از داخل شدن مجدد آنها جلوگیری می کنند.

گردآورنده: دنیاها، دانشنامۀ فارسی | www.donyaha.ir