علت و چرایی کج بودن برج پیزا چیست؟ (اطلاعات و ارتفاع)

برج کج پیزا، برج ناقوس‌دار کلیسای جامع ایتالیاست و ناقوس آن ۵/۳ تن وزن دارد و با وجودی که تنها برج کج جهان نیست، ولی مشهورترین آن در کل جهان می‌باشد. این برج بر روی خاک رس نرم ساخته شده و کج شدن آن فقط چند سال پس از ساخت آن شروع شد.

تاریخ ساخت

در قرن دوازدهم، اهالی شهر "پیزا" تصمیم گرفتند کلیسای آنها برجی داشته باشد که برج "سینت مارک" را تحت تأثیر قرار دهد. پس از آن که پایه‌های بنا حفر شد، معماری کار آزموده به نام «بونامو» که مسئول ساختمان این برج بود، نخستین سنگ آن را در ۱۱۷۴ (م.) بنا نهاد. اما پیش از آنکه ارتفاع برج به ۱۲ متر برشد، مشخص شد که برج به میزان زیادی منحرف شده است. هنگامی که تنها سه طبقه پایینی آن به پایان رسیده بود، این برج خمیدگی خودش به سمت جنوب‌شرقی را نشان داده بود.

در سال ۱۲۳۴ از معمار دیگری به نام «بناناتو» خواشته شد تا ساختمان برج را تمام کند. او چهارمین سقف بنا را به پایان رساند و آن را نیمه تمام گذارد. سپس معمار دیگری رشته کار را بدست گرفت و طبقات پنجم و ششم را تمام، اما پایه اصلی همچنان منحرف می‌شد. تقریبا هزار سال بعد، معماری به نام «پیزانو» ساختمان آخرین بالکن را به پایان رساند و ناقوس برج را در نزدیک مرکز ثقل نصب کرد.

در مورد برج پیزا شایع است که در سال ۱۱۷۳ م، معمار معروف ایتالیایی «فلورانتن بونانو پیزانو» مأمور شد تا برای کلیسای معروف شهر پیزا برجی بسازد. بدین ترتیب در سال ۱۳۵۰ ساختمان برج به ارتفاع ۵۵ متر با تعداد ۷ زنگ در بالای آن (که دارای ۳۰۰ پله و ضخامت پی های برج در حدود ۵ متر است که روی ماسه، کار گذاشته شده‌اند) و به وزن بیش ۲۹ تن، پایان یافت. از آن زمان تا کنون و در مدت ۷.۵ قرن مدام به انحراف این برج افزوده شده و در حال حاضر ۴۴۵ سانتیمتر از خط اصلی خود انحراف پیدا کرده است.

بر طبق یک افسانه گالیلئو گالیله که خودش نیز یک پیزایی بود، آزمایشاتش در مورد سقوط آزاد را نیز در بالای این برج انجام داد. این برج به این ترتیب، به نشان اصلی شهر پیزا تبدیل شد و سال ۱۹۸۷ نیز توسط یونسکو به میراث فرهنگی پیوست.

نام «پیزا» از واژه یونانی به معنای «سرزمین باتلاق‌ها» گرفته شده که نشان‌دهنده خاک نرم و مرطوب منطقه است.

موقعیت و بازدید

مکان: Piazza del Duomo, 56126 Pisa PI, Italy.

مدت زمان بازدید: معمولاً بین ۱ تا ۲ ساعت.

جاذبه‌های اطراف: کلیسای جامع پیزا، موزه‌ها، و میدان تاریخی.

برج پیزا نه‌تنها یک شاهکار معماری است، بلکه نمادی از تلاش بشر برای حفظ تاریخ و زیبایی در برابر چالش‌های طبیعی محسوب می‌شود. اگر قصد سفر به ایتالیا را دارید، بازدید از این برج تجربه‌ای فراموش‌نشدنی خواهد بود.

معماری و ساختار

برج دارای ۸ طبقه است که شامل طبقات ستون‌دار و اتاق ناقوس در بالاترین طبقه می‌شود. ارتفاع آن حدود ۵۵٫۸۶ متر در سمت بلندتر و ۵۵٫۲۲ متر در سمت کوتاه‌تر است. انحراف برج حدود ۴ درجه است، که معادل ۳٫۹ متر از محور عمودی می‌باشد. مصالح اصلی برج پیزا، سنگ مرمر سفید توسکانی می‌باشد.

بخش‌های داخلی

بخش‌های داخلی برج پیزا شامل راه‌پله مارپیچ، اتاق ناقوس، و چشم‌اندازهای فوق‌العاده از شهر پیزا است. برای بازدید، باید بلیت تهیه کنید و در زمان مشخص وارد شوید.

• راه‌پله مارپیچ: برج دارای حدود ۲۹۴ پله است که به صورت مارپیچ به بالای برج می‌رسند. بالا رفتن از این پله‌ها تجربه‌ای خاص است، زیرا شیب برج را به وضوح حس می‌کنید.
• اتاق ناقوس: در طبقه هشتم، ناقوس‌هایی قرار دارند که در گذشته برای مراسم مذهبی استفاده می‌شدند. این بخش از برج منظره‌ای بی‌نظیر از شهر پیزا ارائه می‌دهد.
• دیوارهای سنگی داخلی: دیوارهای برج از سنگ مرمر ساخته شده‌اند و با نور طبیعی که از پنجره‌ها وارد می‌شود، جلوه‌ای خاص دارند.
• شیب محسوس: هنگام بالا رفتن، انحراف برج را به‌طور فیزیکی حس می‌کنید که تجربه‌ای منحصربه‌فرد است.

نحوه بازدید

• ساعات بازدید: از ۹ صبح تا ۸ شب (ممکن است در فصل‌های مختلف تغییر کند).
• هزینه ورودی: حدود ۲۰ یورو برای هر نفر.
• مدت زمان بازدید: معمولاً بین ۳۰ تا ۴۵ دقیقه طول می‌کشد.
• چالش فیزیکی: بالا رفتن از پله‌ها به دلیل شیب برج کمی دشوار است، اما تجربه‌ای منحصربه‌فرد محسوب می‌شود.

دسترسی به برج

از شهر رم: حدود ۳ ساعت و ۴۳ دقیقه با خودرو.

از فلورانس: حدود ۱ ساعت با قطار.

قوانین مهم

✔ ورود کودکان زیر ۸ سال ممنوع است.
✔ افراد زیر ۱۸ سال باید همراه داشته باشند.
✔ حمل کیف‌های بزرگ یا چمدان مجاز نیست.
✔ برج دارای پارکینگ و مسیرهای مناسب برای ویلچر است.
✔ بهتر است بلیت را از قبل به صورت آنلاین رزرو کنید تا از صف‌های طولانی جلوگیری شود.

عملیات ترمیم و بازسازی برج

برج پیزا از همان مراحل اولیه ساخت در قرن ۱۲ میلادی شروع به کج شدن کرد و این روند طی قرون بعدی ادامه یافت تا در دهه ۱۹۹۰ به نقطه بحرانی رسید. در طول قرن‌ها بارها سعی شده است که با تمهیدات مهندسی و معماری این برج به حالت مستقیم در آید اما این طرح‌ها هر بار به شکست انجامیده‌اند. بعنوان مثال در سال ۱۹۳۴ سعی کردند با تزریق بتون زیر برج زاویه مایل بودن آنرا کاهش دهند و یا در سال ۱۸۳۸ برای جلوگیری از کجی بیشتر برج با کندن تونل‌هایی سعی کردند زمین باتلاق مانند اطراف برج را خشک کنند. از ۷ ژانویه ۱۹۹۰ بازدید از این برج توسط توریستان ممنوع شد. چون خطر ریزش آن افزایش پیدا کرده بود. پس از ۱۲ سال و کمی راست‌سازی برج از ۱۵ دسامبر ۲۰۰۱، دیدار از این برج 14500 تُنی مجدداً توسط بازدید‌کنندگان آزاد شد.

در ادامه، سیر زمانی کج شدن برج پیزا را مرور می‌کنیم:

مراحل ساخت و آغاز کج شدن

• 1173 میلادی: ساخت برج آغاز شد.
• 1178 میلادی: پس از ساخت سه طبقه اول، برج شروع به کج شدن کرد. علت اصلی، «نرم بودن خاک زیر برج» بود که توان تحمل وزن سنگین آن را نداشت.
• قرن 13 و 14 میلادی: ساخت برج با وقفه‌های طولانی ادامه یافت. معماران تلاش کردند با طراحی طبقات بالایی به صورت مایل در جهت مخالف، کجی را جبران کنند.

افزایش زاویه انحراف

قرون بعدی: برج به تدریج بیشتر کج شد. با گذشت زمان، زاویه انحراف به بیش از ۵ درجه رسید.
اوایل دهه 1990: زاویه کجی به حدود «۵.۴۴ درجه» رسید که نزدیک به حد بحرانی واژگونی بود.

اقدامات اصلاحی و تثبیت

1990 تا 2001: دولت ایتالیا پروژه‌ای برای تثبیت برج آغاز کرد. برج برای مدتی به روی بازدیدکنندگان بسته شد.
2008 میلادی: عملیات تثبیت به پایان رسید و زاویه کجی به «۳.۹۷ درجه» کاهش یافت. برج اکنون پایدار است و خطر واژگونی ندارد.

شایعاتی در مورد علت ساخت

در باره علل ساخت این برج می‌نویسند : "مردم شهر پیزا ملوان بودند و در جنگ‌ها بر مردم اورشلیم، آفریقا، بلژیک، انگلستان، نروژ، اسپانیا، مراکش و ... پیروز شدند، تنها دشمن اصلی آنها فلورانسی‌ها بودند. آنها برای نمایش قدرت و توانایی خود بخصوص در زمینه معماری اقدام به ساخت این برج نمودند. مجموعه جنگ‌هایی که بعدها میان مردم پیزا با فلورانس روی داد بارها باعث به تعویق افتادن ساخت برج شد."

شایعات و نظر کارشناسان

شایعاتی در مورد معماری این برج وجود دارد. مثلا گفته می‌شود «پیزانو» در محاسبه خود برای ساخت برج مرتکب اشتباهاتی شد که باعث کج شدن آن شده است. عده‌ای دیگر می‌گویند معمار برج پیزا، مخصوصا آن را کج ساخته است تا هنر معماری خود را در میان دیگر شهرهای رقیب پیزا نظیر شهر فلورانس به اثبات رساند. برخی دیگر نیز عقیده دارند که پایه برج را مصالح ساختمانی محکم پی ریزی نکرده‌اند، چون انحنای این برج از کمتر از یک متر به حدود ۴.۵ متر در سال ۱۸۲۹ م رسیده است.

کارشناسان می‌گویند، علت اصلی این انحراف مربوط به خاک زیربنای آن است که دارای ساختمان اسفنجی می‌باشد. این منطقه از شن و خاک و رس آبرفتی حاوی ۶۰ درصد آب تشکیل شده و در حقیقت بنای برج یک زمین باتلاقی ساخته شده است. انفجار بمب در جنگ جهانی دوم (انفجار بیش از یک هزار بمب در این شهر) و وقوع حدود ۱۰۰ زلزله خفیف و شدید در این منطقه، نتوانسته است برج کج را به زمین بیندازد و این برج هنوز هم به خمیدگی خود ادامه می‌دهد. باید دید تا چه وقت برج می‌خواهد به این سماجت و پایداری خود ادامه دهد.

در سال ۲۰۰۸ اعلام شد که برج برای حداقل ۳۰۰ سال آینده ایمن است.

گردآورنده: دنیاها، دانشنامۀ فارسی | www.Donyaha.ir