: دسته: بیوگرافی; بازدید: 571

جرج اهم

جرج سیمون اهم در سال 1787 در آلمان متولد شد. پدرش قفل ساز و مادرش، فاریا، دختر یک خیاط بود. با اینکه پدر و مادر جرج تحصیلات خود را به پایان نرسانده بودند. اما پدر جرج تحت تعلیمات و مطالعات شخصی خود بود تا جایی که قادر بود پسر خود را به عالیترین نحو با تعلیمات خود آموزش دهد.

در 1805، اهم وارد دانشگاه Er Langen شد و درجه دکتری را دریافت کرد. او کتابهایی در زمینه هندسه نوشته و در همان زمان به تعلیم ریاضیات در چندین مدرسه مشغول بود. بعد از آنکه او به کشف الکترومغناطیس که در سال 1820 اتفاق افتاد علاقه‎مند شد، در لابراتوار فیزیک مدرسه‎ای شروع به کار و آزمایش کرد. در دو مقاله مهم در سال 1826 اهم، تصویری ریاضی از هدایت گرما در مدارهای مدلسازی شده فوریه ارائه داد.

این مقاله‎ها، استنباط اهم از نتایج پدیده‎ها و آزمایشات تجربی را افزایش داد و بخصوص در مقاله دوم، او قادر بود قوانینی که برای شرح و توضیح نتایج کارهای انجام شده دیگران بر روی "پیل" بود را مطرح کند.

با استفاده و کمک از آزمایشات فراوانی که جرج سیمون اهم انجام داده بود، توانست روابطی اساسی بین ولتاژ، جریان و مقاومت بدست آورد. چیزی که امروز به عنوان قانون اهم شناخته می‎شود. او کتابی را در مورد نظریه الکتریسته اش در سال 1827 منتشر کرد. معادله I=V/R به عنوان قانون اهم شناخته می شود.
با این شرح که مقدار ثابتی ازجریان که از سیمی عبور بکند، دقیقاً متناسب است با ولتاژ دو سر آن سیم، تقسیم بر مقاومت آن.

قانون اهم

(R) اهم واحد مقاومت الکتریکی، مساوی است با جریان (I) یک آمپری که در یک رسانا برقرارشود به ازاء یک ولت اختلاف پتانسیل (V) الکتریکی که بر دو سر سیم اعمال می شود. این روابط بنیادی آغازی است با شروع تحلیل مدارات الکتریکی.

زندگی اهم

گئورگ زیمون اهم در شانزدهم مارس ۱۷۸۹ میلادی در کشور آلمان در شهر ارلنگن در ایالت باواریا در خانواده ای فقیر دیده به جهان گشود. خانواده ی وی پیرو آیین پروتستان بود. پدر اهم، «یوهان ولفگانگ اهم» قفل ساز و مادرش «ماریا الیزابت»، دختر یک خیاط بود. والدین اهم تحصیلات و دانش آکادمیک و رسمی نداشتند و از سطح زندگی پایینی برخوردار بودند. پدر اهم شخصیت جالب و منحصر به فردی بود و در زمینه های مختلف تجربیات و دانش فراوانی کسب کرده بود و دانش خود را به فرزندانش انتقال می داد. خانواده ی اهم دارای هفت فرزند شد که چهار تن از آنها در کودکی از دنیا رفتند و تنها سه کودک زنده ماندند : گئورگ زیمون اهم، مارتین و الیزابت باربارا.
مارتین، برادر زیمون اهم، از همان کودکی قصد داشت در ریاضیات به درجات بالایی برسد و در حد یک دانشمند شهرت یابد. گئورگ و مارتین توسط پدرشان تعلیم می دیدند.

پدرشان ریاضیات، فیزیک، شیمی و فلسفه را با استاندارد بالایی به آنها آموزش می داد و همچنین تجربیات خود را هم به صورت عملی در اختیار فرزندانش قرار می داد. آموزش های پدر اهم به نوعی بود که از سطح تحصیل او در دبیرستان بسیار بالاتر بود و این موضوع تفاوت عمده ی آموزش بین دبیرستان و پدرش را بازگو می کرد.
گئورگ زیمون اهم در سن یازده سالگی به فرهنگستان ارلنگن رفت، اما در آنجا وی از نظر علمی، آموزش خوبی نگرفت. در واقع بخش اصلی تحصیلاتش، آموختن پر استرس و کسل کننده ای از متون حفظی و تفسیری بود. این موضوع کاملا با دستور العمل هایی که از پدرش آموخته بود متفاوت بود. پدر اهم وی و برادرش را به سطحی بالا از علم و ریاضیات رسانده بود که پروفسور «کارل کریستین وان لنگسفورد»، رئیس دانشکده ی ارلنگن، آنها را با خانواده ی دانشمند بزرگ، «برنولی» مقایسه می کرد. کار پدر اهم بسیار بزرگ و ارزشمند بود، زیرا فرزندانش را بسیار عالی آموزش داده بود.
گئورگ زیمون اهم در سال ۱۸۰۵ میلادی وارد دانشگاه ارلنگن شد. زیمون اهم به جای تمرکز بیشتر بر روی مطالعاتش، بیشتر وقت خود را صرف تفریح، اسکیت روی یخ و بازی بیلیارد می کرد. این موضوع باعث ناراحتی و نگرانی پدرش شد و از این که می دید پسرش فرصت های تحصیلی را از دست می داد، عصبانی بود. با توجه به این موضوع، پدر اهم از او خواست که پس از سه نیم سال تحصیلی، دانشگاه را ترک کند. اهم پس از ترک دانشگاه، به کشور سوئیس فرستاده شد و در سپتامبر ۱۸۰۶ میلادی به عنوان معلم ریاضی در مدرسه ای در شهر Gottstadtbeinydau سوئیس شروع به فعالیت کرد. بعد از آن، اهم فعالیت های علمی خود را در چند دانشگاه در کشور آلمان و در منطقه ی باواریا ادامه داد و در چند روزنامه مقالاتی هم منتشر کرد. با تمام سختی ها، زیمون اهم در سال ۱۸۱۱ میلادی و در سن ۲۲ سالگی موفق به دریافت درجه ی دکترای فیزیک شد.

اهم مطالعات علمی خود را بر روی اکتشافات اورستد (دانشمند دانمارکی بزرگ آن زمان) متمرکز کرد. او در دو مقاله ی مهم در سال ۱۸۲۶ میلادی در زمینه ی رسانش گرمایی در مدارها که از مطالعات فوریه در مورد رسانش گرمایی الگوبرداری شده بود، یک توصیف ریاضیاتی ارائه کرد. این مقالات نتیجه گیری اهم را در مورد نتایج به دست آمده از آزمایش هایش بیان می کرد. او توانست این آزمایش ها را ادامه دهد و در این مسیر خودش لوازم آزمایشگاهی مورد نظرش را می ساخت که این موضوع هم دارای اهمیت زیادی بود. زیمون اهم در مقاله ی دوم خود توانست قوانینی را بنیان گذاری کند که بسیار جامع و مختصر بودند. دانشمندان قبل از او که روی الکتریسیته ی شیمیایی کار می کردند، برای رسیدن به این نتایج راه طولانی و پیچیده ای را طی کرده بودند. مقاله ی دوم اهم نخستین گام در یک نظریه ی جامع بود که اهم توانست کتاب معروفش را در سال بعد از انتشار مقاله اش به چاپ برساند.
نام کتاب اهم «Die Galvanis CHE Kettemath Emati SCH Bearbitet» و به معنی «زنجیر گالوانیک (برقی-شیمیایی) اعمال ریاضی» بود. این کتاب در سال ۱۸۲۷ میلادی منتشر شد. کتاب اهم شامل مفاهیمی بود که ما امروز آنها را به نام «قوانین اُهم» می شناسیم.

زمانی که اهم این قوانین را بنیان گذاری می کرد، در دوران استراحت بود. اهم تحقیقاتش را در دبیرستان مسیحی در شهر کلن انجام می داد. تحقیقات و نظریات اهم در ابتدا مورد توجه واقع نشد، ولی کم کم این نظریات به اثبات رسید و مورد توجه دانشمندان دیگر کشورها قرار گرفت.

در سال ۱۸۴۱ میلادی انجمن سلطنتی انگلستان، مدال کاپلی را به عنوان تقدیر به زیمون اهم اهدا کرد. زیمون اهم در سال ۱۸۴۵ میلادی عضو رسمی فرهنگستان باواریا شد و در سال ۱۸۴۹ میلادی به مدیریت دفتر فرهنگستان فیزیک در مونیخ منصوب شد و مورد تجلیل و ستایش قرار گرفت. زیمون اهم در سال ۱۸۵۲ میلادی، یعنی تنها دو سال قبل از مرگش، به آرزوی دیرینه اش رسید و کرسی استادی فیزیک دانشگاه مونیخ را به دست آورد.

قوانین اهم

گئورگ زیمون اهم بعد از سال ها تحقیق و پژوهش، سرانجام در 6 ژوئیه ی سال 1854 در مونیخ (منطقه ی باواریای آلمان) دیده از جهان فروبست. به احترام این دانشمند بزرگ، این قوانین را «قوانین اهم» نامیدند و واحد مقاومت الکتریکی را به افتخار وی، اهم نامیدند و با علامت X، حرف یونانی اُمگا مشخص کردند.

گردآورنده: دنیاها، دانشنامۀ فارسی | www.donyaha.ir