: دسته: بیوگرافی; بازدید: 838

مظهر خالقی

باقر مظهر خالِقی با اسم مستعار مظهر خالقی (زادهٔ ۱۸ شهریور ۱۳۱۷ در سنندج) خوانندهٔ کرد اهل ایران است. صدای نرم و محزونش سبب شده او را شجریان کردستان لقب دهند.

وی تاکنون بیش از 150 قطعه ملودی عامیانه کردی با چندین ارکستر از قبیل سمفونیک تهران ، وزارت فرهنگ و ارکسترهای رادیو تهران به ثبت رسانده است. خالقی همیشه به موسیقی ادامه داده است و در سخت ترین اوقات ، هنگامی که رژیم عراق شروع به قتل عام کردها کرد ، امید و خوشبختی به ملت مظلوم خود داد.

زندگی و ازدواج

مظهر خالقی (باقر خالقی) ۱۸ شهریور ۱۳۱۷ در خانواده‌ای از مشایخ خاندان کرد مردوخی در سنندج متولد شد. از نوجوانی به یادگیری موسیقی سنتی ایرانی و موسیقی کردی پرداخت.
او قبل از انقلاب لیسانس فیزیک و فوق لیسانس مدیریت صنعتی دریافت کرد.
مظهر خالقی با ریسان ابراهیم ازدواج کرد. ریسان ابراهیم خواهر گلاویژ ابراهیم همسر ابراهیم احمد، و نیز خالۀ هیرو ابراهیم احمد همسر جلال طالبانی است.

مظهر خالقی در کنار همسرش ریسان ابراهیم

ریسان ابراهیم همسر مظهر خالقی روز ۲۶ شهریور ۱۳۹۸ در لندن درگذشت. گفته می‌شود که با شروع انقلاب سال ۱۳۵۷ ایران مظهر خالقی توسط انقلابیون دستگیر شده و با وساطت جلال طالبانی فراری داده شده‌است.

فعالیت‌های هنری

اولین اجرای ضبط شدهٔ او متعلق به دههٔ سی است که در رادیو سنندج و به زبان فارسی اجرا کرده‌است. وی دانش‌آموختهٔ فیزیک از دانشگاه تهران است و قبل از ورودش به سازمان رادیو و تلویزیون ملی ایران دبیر دبیرستان‌های تهران بود. از او بیش از ۲۵۰ آواز فولکلوریک ضبط و ثبت شده‌است.

مظهر خالقی در جوانیمظهر خالقی تا قبل از مهاجرتش به انگلستان و سپس اقامتش در کردستان عراق در سمت مدیر کل تلویزیون سنندج و کرمانشاه فعالیت کرد. وی از ۱۳۵۰ تا ۱۳۵۷ رئیس رادیو و تلویزیون کرمانشاه بود.
وی در کنار سید علی اصغر کردستانی ، حسن زیرک ،محمد ماملی، ناصر رزازی و طاهر توفیق از خوانندگان برجسته و شناخته‌شدهٔ موسیقی کردی به‌شمار می‌آید.
مظهر خالقی با آهنگسازانی همچون: مجتبی میرزاده و همچنین محمد عبدالصمدی به فعالیت‌های هنری پرداخت که می‌توان به اجرای آهنگ‌های جویبار، سوند به چاوت، لالای و… اشاره کرد. علاوه بر کتاب‌هایی که توسط نویسندگان مختلف در مورد زندگی هنری مظهر خالقی به بازار کتاب آمده اخیراً کتابی از اشعار آهنگ‌های مشهور وی نیز چاپ شده‌است؛ و مجموعه‌ای از آثار و آوازهایش با نظارت کامل خودش در انستیتوی فرهنگ و فولکلور کردستان به صورت صوتی منتشر شده‌است.
ایشان ابتدا به خواندن آواز به زبان فارسی مشغول شد که با توصیهٔ یکی از آهنگسازان ساکن تهران که (به ایشان گفته بود با وجود این همه خواننده طراز اول و مطرح فارس‌زبان شانسی در این زمینه ندارد) به خواندن ترانه به همان سبک آواز فارسی و اینبار با اشعار کردی پرداخت.

عدم برخورد با حسن زیرک

هنگامی که خالقی مدیر رادیوتلویزیون کرمانشاه شد، حسن زیرک در رادیو کرمانشاه حضور نداشت و در شهر بوکان حضور داشت؛ بنابراین، شایعهٔ برخورد مظهر خالقی با حسن زیرک به هیچ وجه صحیح نیست.

رفع ممنوعیت صدا

از سال ۱۳۹۰ از صدا و سیمای مرکز سنندج صدای وی گاهگاهی پخش می‌شود. او هم‌اکنون مدیر «انستیتو فرهنگ کُرد» در سلیمانیه کردستان عراق است. این مرکز در زمینهٔ هنر، ادبیات و فولکلور کرد فعالیت می‌کند.
در اردیبهشت ۱۳۹۸ به پاس سال‌ها خدمات مظهر خالقی به هنر، موسیقی و فرهنگ کُردی، دکترای افتخاری دانشگاه سلیمانیه، به وی اعطا شد.
در تاریخ ۱۰ تیر ۱۳۹۸ مجله فراتاب با اختصاص دادن یک پرونده ویژه به مظهر خالقی علاوه بر گفتگو با وی٬ ده گفتگو و گزارش و یاداشت اختصاصی دربارهٔ بررسی عملکرد و کارنامهٔ شش دهه فعالیت هنری مظهر خالقی منتشر کرد.

سبک موسیقی

مظهر خالقی متفاوت ترین سبک موسیقایی را با بقیه سرشناسان موسیقی کرد ارائه کرده است. از نشانه های سبک وی در موسیقی میتوان به نت های کم در ملودی و صدای پایین خواننده اشاره کرد. ترانه ی «نسیم پاییزی» در میان طرفداران او بسیار مورد ستایش قرار گرفته است. خواننده های زیادی در موسیقی کرد او را الگوی هنری خود میدانند و از اشعار و سبک بخصوص وی الهام گرفته اند.

تقدیر و بازگشت به ایران

وی پس از ۳۸ سال در ۱۰ تیر ۱۳۹۸ برای حضور در کنگره بین‌المللی مشاهیر کُرد از مرز باشماق مریوان به ایران بازگشت.یکی از اقدامات در تجلیل از مشاهیر کُرد، اعطای کلید طلایی شهروندی به ایشان و نصب نشان مشاهیر کُرد بر روی لباس خالقی بود.
شهرام ناظری که در کنگره بین‌المللی مشاهیر کُرد حضور یافته و در سنندج کنسرت رایگان برگزار کرده در ابتدای برنامه‌اش به مظهر خالقی خوش‌آمد گفت.

استقبال بهمن مرادنیا استاندار کردستان از مظهر خالقی

هویت کردی

خالقی در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه چگونه کردها می توانند به حقوق فرهنگی و سیاسی خود در چهار کشور با جمعیت کرد - ایران ، عراق ، سوریه و ترکیه دست یابند - گفت:

" با توجه به جهانی شدن ، اجتناب ناپذیر است که مصالحه ایجاد شود. منظورم از نظر سیاسی نیست ، بلکه در هنر و فرهنگ است. ما نباید بگذاریم سنت های ما در جهان جهانی شده از بین برود. در عوض ، ما باید از جهانی سازی و فناوری استفاده کنیم تا موسیقی و فرهنگ خود را فراتر از خاورمیانه بکشیم.