رابطه قارچ و رعد و برق
شاید شما هم بارها این موضوع را از پدریزرگ یا مادریزرگ خود شنیده باشید که هنگام رعد و برق رویش قارچها زیاد می شود و به تعداد زیاد سر از خاک بیرون می آورند. جالب این است که این عقیده خرافات نیست بلکه علم این موضوع را اثبات کرده است.
طبق افسانه کشاورزی ژاپنی، صاعقه (رعد و برق) باعث می شود که قارچ ها چند برابر شوند. تحقیقات در این مورد نشان داده است که این داستان حقیقت دارد.
این تحقیق توسط کویچی تاکاکی و تیمش از دانشگاه ایوات در شمال ژاپن انجام شده است. تاکاکی شوک الکتریکی با ولتاژ بالا به سیاهه های مربوط به قارچ shiitake داد و اثرات برخورد صاعقه را شبیه سازی کرد. شوک الکتریکی باعث افزایش سریع دما شد و باعث افزایش حجم هوا (اکسیژن) در محیط خواهد شد و باعث ایجاد موج شوک شد. تاکاکی تصریح کرد: "این امر باعث انتقال هیفا (نخینه یا ریسه هم نامیده شده، رشتهای لولهایشکل است که واحد ساختمانی همه ی قارچ ها بجز مخمر ها و آکتینوباکتریها میباشد.) در محیط ، شکستن رشته ها و تحریک تشکیل دهنده بدن باردهی می شود."
بارندگی شدید و رعد و برق باعث رویش هاگ های قارچ هایی می شود که منتظر چنین فرصتی بودند. پتانسیل الکتریکی فوق العاده زیادی که بر اثر رعد و برق برای مدت کوتاهی در خاک ایجاد می شود (چیزی حدود 100-50 هزار ولت طی مدت ده میلیونیم ثانیه) می تواند تا 80 درصد باعث افزایش تعداد قارچ های رشد کرده شود. دلیل این واکنش قارچ ها به رعد و برق مشخص نیست؛ اما یک فرضیه دراین باره مطرح شده که می گوید این افزایش رشد، یک واکنش به خطر است تا در برابر قارچ هایی که ممکن است بر اثر رعد و برق سوخته باشند، قارچ های جدید بیشتری رشد کنند. به علاوه رعد و برق باعث تبدیل نیتروژن جو (که برای ساخت پروتئین ضروری است ولی امکان جذب آن برای اغلب جانداران وجود ندارد) به مولکولهای قابل جذب توسط قارچ ها می شود.
دلایل رابطه اینکه چرا رعد و برق باعث افزایش رویش قارچها می شود:
- رعد و برق سبب تثبیت نیتروژن موجود در هوا می شود و این نیتروژن وقتی بوسیله قطرات باران به زمین می رسد،سبب افزایش ناگهانی رشد قارچ و خروج آن از خاک می شود.
- رعد و برق یک تخلیه الکتریکی است که در پی آن اکسیژن هوا به اوزون تبدیل شده که گاز اوزون موجب رشد مسیلیوم قارچ شده و که این ماده موجب بوجود آمدن ریشه های قارچ می شود.
- همراه رعد و برق مواد معدنی مانند ازت توسط اسید نیتریکی که برق باعث بوجود آمدن آن شده است به گیاه رسیده و تامین مواد به این روش موجب رویش گیاه می شود.
قارچها گیاه نیستند. آنها حتی خویشاوند نزدیک گیاهان هم نیستند و هیچ کدام از ویژگیهای گیاهان (پلاستید، فتوسنتز، دیواره سلولزی…) در قارچها دیده نمیشود. بنابراین نمیتوان به هیچ وجه قارچها را فرمانرو گیاهان رده بندی کرد؛ بلکه قارچها خودشان یک فرمانرو جدا هستند.
جالبتر از همه اینکه قارچها خویشاوندی نزدیک تری با جانوران دارند. در واقع سلولهای جانوران و قارچها شباهتهای غیرقابل انکاری با یکدیگر دارند که نشان میدهد نخستین نیاکان جانوران (که موجوداتی تک سلولی و آبزی بودند) از پسرعموهای نزدیک نیاکان قارچها بوده اند.
گردآورنده: دنیاها، دانشنامۀ فارسی | www.donyaha.ir