پیش از این که پاسخی به این سوال بدهیم، اجازه بدهید صورت مساله را یک بار دیگر ذکر کنیم،
چرا آسمان شب تاریک است؟
اولین کسی که جرات کرد این سوال بظاهر بچگانه را بپرسد، فیزیکدان آلمانی، هاینریش ویلهلم اولبرس در سال 1823 بود.
سوالی که از آن پس به پارادوکس اولبرس معروف شد و سالها ذهن فیزیکدان‌ها و ستاره‌شناسان را به خود مشغول کرد؛ زیرا جواب سوال برخلاف صورت کودکانه‌اش، اصلا مثل روز روشن نیست.
ابتدا به نظر رسید گرد و غبار بین ستاره‌ها می‌تواند مساله را حل کند. این مواد نور ستاره‌ها را جذب می‌کنند و مانع رسیدن آنها به چشم ما می‌شوند، اما مساله اینجاست که جذب نور، سرانجام آنقدر دمای گردوغبار را بالا می‌برد که آن را به تابش و نورافشانی وامی دارد. توضیح دوم پای انتقال به سرخ کهکشان‌ها و ستاره‌های دور را وسط کشید. می‌دانیم که به دلیل انبساط جهان، همه کهکشان‌ها در حال دورشدن از ما هستند و این باعث افزایش طول موج پرتوهای تابیده از آنها یا به اصطلاح انتقال به سرخ نورشان می‌شود. تحت تاثیر این انتقال، بخش عمده‌ای از نور مرئی کهکشان‌های دور به نور مادون قرمز تبدیل و غیرقابل رویت می‌شود؛ اما نباید فراموش کرد که به همین ترتیب بخشی از پرتوهای ماورای بنفش نیز سر از طیف مرئی درمی‌آورند و اثربخشی اول را تقریبا خنثی می‌کنند.
بهترین توضیحی که در حال حاضر برای این پارادوکس وجود دارد، شامل 2 قسمت است.
بخش اول
این که حتی اگر جهان ما بی‌نهایت بزرگ باشد، بی‌نهایت پیر نیست. این نکته از آن جهت اهمیت دارد که سرعت نور محدود است و ما هر اتفاق را تنها بعد از رسیدن نورش می‌توانیم ببینیم. به عقیده بیشتر ستاره‌شناسان، جهان بین 10 تا 15میلیارد سال عمر دارد. بنابراین بیشترین فاصله‌ای که ما از آن نور دریافت می‌کنیم بین 10 تا 15 میلیارد سال نوری است. حتی اگر ستاره‌ها یا کهکشان‌هایی در فاصله دورتر از این وجود داشته باشد، چیز از آنها به چشم ما نمی‌رسد.
بخش دوم
به این واقعیت برمی‌گردد که کهکشان‌ها، عمر لایتناهی ندارند. ستاره‌ها سرانجام تاریک می‌شوند و این اثر در کهشکشان‌های نزدیک به خاطر فاصله نوری کوتاه تر زودتر قابل مشاهده است. برهم نهی این دو عامل باعث می‌شود که ما هیچ وقت نتوانیم نور ستاره‌های دور و نزدیک را همزمان در همه جهات ببینیم. نور دورترین ستاره‌ها هنوز به ما نرسیده است، یا اگر برسد این سفر این قدر طول می‌کشد که تعدادی از اجرام نزدیک در این فاصله دار فانی را وداع می‌گویند و خاموش می‌شوند.
این از تاریک بودن شب. کسی نمی‌خواهد دلیل روشن بودن روز را بداند؟
گردآورنده: دنیاها، دانشنامۀ فارسی | www.donyaha.ir
