زندگی نامه جورج دانتزیگ

جرج دانتزیگ ریاضیدان و دانشمند آمریکایی بود که در مهندسی صنایع، تحقیق در عملیات و بهینه سازی، علوم کامپیوتر، اقتصاد و آمار مشارکت داشت.. وی همچنین برنده جوایزی همچون نشان ملی علوم و جایزه هاروی شده است.

دانتزیگ در توسعه الگوریتم غیرمرکب مشارکت داشت که برای حل برنامه‌ریزی خطی مورد استفاده قرار می‌گیرد. او همچین به دلیل حل کردن دو مسئله حل‌نشده در زمینه نظریه آمار، که با دیر رسیدن بر سر کلاس جرزی نیمن -آنها را با تکالیف اشتباه گرفته بود- اتفاق افتاد، معروف است.

 دانتزیگ در زمان مرگش پروفسور بازنشسته علوم حمل و نقل و استاد تحقیقات در عملیات و علوم کامپیوتر در دانشگاه استنفورد بود.

زندگی

جرج برنارد دانتزیگ فرزند توبیاس دانتزیگ و آنیا اوریسون در 8 نوامبر 1914 در شهر پرتلند ایالت اورگان آمریکا متولد شد. پدر جورج، توبیاس اهل لتونی بود، به فرانسه رفت و به مطالعه ریاضی با هانری پوانکاره پرداخت. در آنجا با آنیا اوریسون که وی نیز در سوربن ریاضی می‌خواند ازدواج کرد. آنها سپس به آمریکا مهاجرت کردند و در اروگان مستقر شدند. فرزند اول خود را هم نام جرج برنارد شاو، جرج برنارد نام نهادند. پسر دیگر خود را نیز به افتخار هنری پوانکاره، هنری نامیدند.

توبیاس دانتزیگ سرانجام از دانشگاه ایندیانا دکتری ریاضی دریافت کرد. آنیا فوق لیسانس زبان فرانسه گرفت و به عنوان متخصص زبان در کتابخانه کنگره آمریکا در واشنگتن مشغول به کار شد.

جورج دوران دبستان و دبیرستان خود را در واشنگتن گذراند. در دبیرستان به هندسه علاقه پیدا کرد. به نقل از خود او در این دوران پدرش هزاران مساله هندسه به وی می‌داد. این امر به پرورش قدرت تخیل وی کمک شایانی کرد. پدرش توبیاس در دهه 1920 کتاب معروف خود «عدد، زبان علم» را به رشته تحریر درآورد. جورج در تهیه بعضی از اشکال این کتاب به پدر خود کمک کرد. این کتاب در سال 1970 تجدید چاپ شد. ترجمه فارسی آن نیز توسط آقای مهندس عباس گرمان در سری انتشارات کتاب‌های جیبی به چاپ رسیده است.

جورج دانتزیگ در سال 1936 لیسانس خود را در ریاضی و فیزیک از دانشگاه مریلند، جایی که در آن زمان پدرش به تدریس اشتغال داشت، دریافت کرد. در تابستان همان سال با آن شمونر ازدواج کرد. سپس به دانشگاه میشیگان رفت و در سال 1937 به دریافت درجه فوق لیسانس ریاضی نایل آمد.

پایه‌گذار برنامه‌ریزی خطی

مسئله حل مجموعه‌ای از نامعادلات خطی از زمان فوریه مطرح بوده است. برنامه‌ریزی خطی به عنوان یک مدل ریاضی در زمان جنگ جهانی دوم شکل گرفت تا خرج‌ها و بازگشت‌های مالی را طوری سامان بخشد که به کاهش هزینه‌های ارتش و افزایش خسارات دشمن بینجامد. این طرح تا سال 1947 سری باقی ماند. پس از جنگ، بسیاری از صنایع به استفاده از آن پرداختند. پایه‌گذاران این حوزه جورج دانتزیگ منتشرکننده روش سیمپلکس در سال 1947، جان نیومن مطرح‌کننده نظریه دوگانگی در همان سال، و لئونید کانتروویچ  ریاضیدان روس که از تکنیک‌های مشابهی پیش از دانتزینگ استفاده کرد و نوبل سال 1957 را برد هستند.

مثال دانتزینگ برای منتصب کردن هفتاد نفر به هفتاد شغل متمایز کارآمدی برنامه‌ریزی خطی را به نمایش می‌گذارد. توان محاسباتی لازم برای آزمودن همه جایگشت‌های ممکن این مسئله بسیار بالاست. این تعداد از تعداد ذرات موجود در عالم بیشتر است. با این حال، پیدا کردن پاسخ بهینه با تبدیل مسئله به یک مسئله برنامه‌ریزی خطی و حل آن با روش سیمپلکس تنها لحظه‌ای طول می‌کشد.

الگوریتم سیمپلکس که توسط جورج دانتزینگ شکل گرفت، مسائل برنامه‌ریزی خطی را به این ترتیب حل می‌کند که یک جواب قابل قبول در یکی از رئوس چندضلعی فراهم می‌کند و سپس در راستای اضلاع چندضلعی به طرف رئوسی با مقدار بالاتری از تابع هدف حرکت می‌کند تا این که به نقطه بهینه برسد. اگرچه در عمل این الگوریتم بسیار کارآمد است و می‌تواند با در نظر گرفتن برخی پیش‌گیری‌های مربوط به جلوگیری از ایجاد دور، با اطمینان جواب بهینه مطلق را بیابد، اما در حالاتی که به اصطلاح بدترین حالت نامیده می‌شوند عملکرد بدی دارد. تا حدی که می‌توان مسائل برنامه‌ریزی خطی طراحی کرد که روش سیمپلکس برای حلشان در برخی مراحل زمانی از مرتبه زمانی نمایی نیاز داشته باشد.

نام جرج برنارد دانتزیگ به علت ارائه آثار بی‌همتا در زمینه تحقیق در عملیات و بهینه سازی بر تارک تاریخ علم و به ویژه تاریخ ریاضیات همواره خواهد درخشید. بی‌تردید وارد شدن بخشی از ریاضیات در برنامه دانشگاهی رشته‌هایی چون مدیریت، بازرگانی، حسابداری، اقتصاد و ... مرهون اندیشه‌های بی‌نظیر او است. بنابراین کارهای وی نه تنها در شناخت و تعمیق مرزهای دانش موثر بوده‌اند، بلکه کمک بسیاری به عمومی کردن ریاضیات نیز نموده‌اند.

جایزه ریاست جمهوری

در 18 اکتبر 1976 رئیس جمهور «جرالد فورد» مدال ملی علم رئیس جمهور را به دانتزیگ اهدا کرد. این جایزه به خاطر ابداع برنامه‌ریزی خطی و کشف روش‌هایی که منجر به کاربردهای علمی و فنی در مقیاس وسیع برای مشکلات مهم در لجستیک، زمان‌بندی و بهینه‌سازی شبکه و استفاده از رایانه در استفاده مؤثر از نظریه ریاضی شد، اعطا شد.

مرگ

دانتزیگ در 13 می 2005 در خانه‌اش در استنفورد کالیفرنیا بر اثر عوارض دیابت و بیماری‌های قلبی عروقی درگذشت. او 90 سال زندگی کرد.

گردآورنده: دنیاها، دانشنامۀ فارسی | www.donyaha.ir