پدیده تاچر

آیا در عکسهای زیر چیز غیر عادی میبینید؟ خوب دقت کنید:

.

.

.

اگر چیز عجیبی در آنها تشخیص ندادید، باید بیشتر تمرکز کنید!
.
.
.
باز هم بیشتر!
حق دارید، من هم بار اول اصلا تشخیص ندیدم که این چهره ها مشکل اساسی دارند!
باز هم بیشتر دقت کنید:
:
:
:
اگر نشد عکس های پایین را ببینید.

:
:
:

:
:
:

می توانید برای اطمینان بیشتر عکس بالایی را در کامپیوتر ذخیره کنید و با برنامه های ویرایش عکس، بچرخانید.

پیتر تامپسون استاد دانشگاه یورک، در سال ۱۹۸۰ عکس مارگارت تاچر-نخست وزیر وقت انگلیس- را دستکاری کرد و این پدیده را در آن اعمال کرد. این عکس به قدر مشهور شد که به دستکاری های اینچنینی عکس ها، اصطلاح پدیده یا اثر تاچر اطلاق شد.

درست کردن این عکس ها، کار چندان مشکلی نیست. کافی است که عکس خودتان یا کس دیگر را تغییر جهت بدهید ولی قسمت لب و چشم ها را تغییر جهت ندهید.

اما چرا این طور می شود؟ چرا مغز ما قسمت دهان و چشم ها را مثل بقیه قسمت های چهره پردازش نمی کند؟

توضیحات مختلفی برای این پدیده وجود دارد ولی بهترین توجیه به شرح زیر است:

مغز ما به وسیله دو فرایند جداگانه اشیا را از هم تمیز می دهد. در فرایند اول، ما به اشیا به عنوان یک کل نگاه می کنیم و شیء مورد نظر را که می تواند چهره یک نفر باشد با نقشه ذهنی که از اشیا و چهره های دیگر داریم مقایسه می کنیم.
اما در فرایند دوم، مغز ما برای افتراق اشیایی مختلف از هم به جزئیات تمرکز می کند و مثلا روی بینی، لب یا چشم ها تمرکز می کند.
از آنجا که ما به ندرت، عکس های بالا پایین شده از چهره را می بینیم، مدل ها و نقشه هایی از این طور عکس ها را نداریم، در نتیجه فرایند اول به درستی عمل نمی کند و فرایند دوم تشخیص چهره، از انجا که روی جزئیات تمرکز دارد، چیز غیرطبیعی در عکس تشخیص نمی دهد و نمی تواند کشف کند که چشم ها و لب ها برعکس شده اند.
حقیقت این است که سیستم بینایی ما با دستگاه های اپتیک و رایانه ای ثبت و پردازش عکس تفاوت زیادی دارد. گاهی با شگقتی هنگامی که متوجه توهمات و خطاهای بینایی خودمان می شویم، تازه پی به این مطلب می بریم. اما این خطاها، جدا از جالب بودن به دانشمندان عصب شناس در فهم مکانیسم های پیچیده مغزمان کمک می کنند.

گردآورنده: دنیاها، دانشنامۀ فارسی | www.donyaha.ir