کره زمین یک آهنربای بزرگ است که دو قطب شمال و جنوب دارد. از نظر جغرافیایی محل قرار گرفتن قطب شمال مغناطیسی، در قطب جنوب زمین و محل قرار گرفتن قطب جنوب مغناطیسی در قطب شمال زمین است. سنگ آهنربا اگر چه ابعاد کوچکتری نسبت به کره زمین دارد اما مثل آن، آهنرباست.
این آهنربا یکدیگر را جذب و دفع می‌کنند. طرز کار قطب نما هم بر همین منوال است، در اصل قطب نما یک میله مغناطیسی (آهنربایی) است که به شکل یک عقربه در آمده و داخل یک محفظه محافظ، قرار گرفته. دور تا دور این محفظه، عددهایی دارد که هر کدام بخشی از 360 درجه یک دایره کامل را نشان می‌دهد.
این عقربه چون آهنرباست، همیشه در راستای شمال و جنوب جغرافیایی قرار می‌گیرد. قطب‌های ناهمنام این عقربه و زمین که هر دو از جنس آهنربا هستند به سمت هم قرار می‌گیرند ولی چون قطب‌های مغناطیسی زمین در دو سمت جنوب و شمال خود بی‌حرکت هستند، پس عقربه بعد از ثابت ماندن، دقیقا در راستای شمال و جنوب می‌ایستد و به این ترتیب جهت عقربه، جهت شمال جغرافیایی را نشان می‌دهد. این اصل در همه جای این کره زمین و در هر لحظه از شبانه روز صادق است.
گردآورنده: دنیاها، دانشنامۀ فارسی | www.donyaha.ir
