یک مولف ایرانی قرن هفدهم بنام بهاءالدین (1622 - 1547)  در کتاب خودش، که بطور وسیعی در ایران و هند پخش شد، به نام «درباره اصل محاسبه»، روش زیبای دیگری در مورد ضرب به کمک انگشت‌ها دارد که برای آنهایی که نمی‌خواهند یا نمی‌توانند جدول ضرب را برای عددهای بزرگتر از 5 یاد بگیرند، لازم و مفید است.

فرض کنید که بخواهیم حاصلضرب 8 × 9 را پیدا کنیم. می‌دانیم 5 + 3 = 8 و 5 + 4 = 9 یعنی :

ضرب انگشتی
ضرب به کمک انگشتان دست

4 انگشت یک دست و 3 انگشت دست دیگر را می‌خوابانیم. مجموع انگشت‌های خوابیده 4 + 3 رقم دهگان حاصلضرب را نشان می دهد (7) ، و رقم یکان این حاصلضرب عبارت است از حاصلضرب تعداد انگشت‌های باز یک دست در تعداد انگشت‌های باز دست دیگر 2 = 1 × 2 بنابراین داریم:

۹×۸=۷۲

برای پیدا کردن حاصلضرب 7 × 8 یعنی باید 3 انگشت از یک دست و 2 انگشت از دست دیگر را خواباند.مجموع انگشت‌های خوابیده 5 می‌شود که رقم دهگان حاصلضرب را تشکیل می‌دهد و حاصلضرب تعداد انگشت‌های باز 6 = 3 × 2 رقم یکان حاصلضرب را معین می‌کند. به این ترتیب حاصلضرب مطلوب 56 می‌شود.

ولی افسوس که ما سالها قبل جدول ضرب را به خاطر سپرده ایم!!

گردآورنده: دنیاها، دانشنامۀ فارسی | www.donyaha.ir

دنیاها

بازیگران هندی