نقطه ویرگول (؛)
نقطهویرگول یا سمیکالِن یکی از نمادهای نشانهگذاری است. نقطه ویرگول در زبان فارسی با علامت (؛) نشان داده میشود و در زبان انگلیسی به آن (سمی کالن) میگویند و با علامت (;) نشان داده میشود. نقطه ویرگول برای مَکثی بیشتر از ویرگول و کمتر از نقطه در نگارش استفاده میشود.
موارد استفاده از نقطه ویرگول متعدد است اما در مجموع نقطه ویرگول مکثی طولانیتر از ویرگول دارد و میتواند در جملههای ترکیبی و توضیحی که جمله قبلی به خودی خود کامل است، استفاده شود.
موارد استفاده
- برای جدا کردن جملههایی که از جهت ساختمان و مفهوم مستقل به نظر میرسند ولی در یک عبارت طولانی بستگی معنایی دارند.
- در بیان توضیح و مثال پیش از کلمههایی مانند «مثلاً»، «فرضاً»، «یعنی» و…
کاربرد نقطه ویرگول
به جای نقطه پایانی جملهای میآید که با جمله یا جملههای بعدی در مجموع، یک جملهی کامل را تشکیل میدهد. به عبارت دیگر، جمله تمام شده، ولی مطلب هنوز ناتمام است.
مانند: حجم کار امروز بیش از دیروز بود؛ به نحوی که از خستگی قدرت ایستادن ندارم. معمولاً پیش از کلمهها و عبارتهای توضیحی نظیر «یعنی»، «مانند»، «مثلا»، «به عبارت دیگر»، «به عنوان مثال»، «به بیان دیگر»، «چراکه»، «زیرا» و «بنابراین» به کار میرود.
مانند: کتابها مانند آدمها هستند؛ یعنی فقط تعداد معدودی از آنها نقش مهمی در دنیا دارند.
مانند: شیخ الرئیس گفته است: «از گاو می ترسم؛ برای اینکه شاخ دارد و عقل ندارد.»؛ یعنی از قدرتمند کم عقل باید گریخت. میان دو جمله ساده که از نظر مفهومی با هم تناقض دارند، به جای حرف ربط قرار میگیرد.
مانند: مال از بهر آسایش عمر است؛ نه عمر از بهر گردآوردن مال. اجزای وابسته به یک موضوع کلی هرگاه به صورت جملههای پی در پی ظاهراً مستقل بیان شود، بین آنها «نقطه ویرگول» میآید.
مانند: فراق، کوه را هامون کند؛ هامون را جیحون کند؛ جیحون را پرخون کند؛ پس با این دل ضعیف چون کند؟
مانند: معنی اسلامی شدن دانشگاه این است که استقلال پیدا کند؛ خودش را از غرب جدا کند؛ خودش را از وابستگی به شرق جدا کند. هرگاه بین اجزای مختلف یک جمله ویرگولهای متعدد به کار رفته باشد، «نقطه ویرگول» برای جدا کردن مجموعه آن قسمتها از یکدیگر به کار میرود.
مانند: محمد، احمد، تقی و حسن؛ علی، محمود، نقی و حسین را زدند.
مانند: باید جوانهای ما، پیرهای ما، زنهای ما، مردهای ما و بچههای ما؛ در راه خانواده، برای عزت ایران، برای عزت میهن خودشان و برای عزت تاریخ غنی ایرانی فداکاری کنند. برای جدا کردن عبارتها یا جملههای شرطی که درون آنها ویرگولهای متعدد به کار رفته باشد، به جای ویرگول برای تمایز، از نقطه ویرگول استفاده میشود.
مانند: اگر دولت نتواند وظایف خود را که همان تأمین امنیت، حفظ حقوق مردم، تسهیل قوانین و مسایلی از این قبیل است، به خوبی انجام دهد؛ مردم با دیدن کمترین نارسایی، آن را به دولت نسبت میدهند.
جای نقطه ویرگول (؛) در کیبورد فارسی
- در ویندوز و در صفحه کلید رایج: نقطه ویرگول با Shift + Y تایپ میشود.
- در صفحه کلید استاندارد فارسی ویندوز، و در سیستم عامل مک و لینوکس: نقطه ویرگول با Shift + ” (شیفت و علامت کوتیشن انگلیسی) تایپ میشود.
- در سیستم عامل اندروید: اگر از صفحه کلید لمسی پیشفرض سامسونگ استفاده میکنید، روی دکمه «1#!» در گوشه پایین-چپ صفحه کلید ضربه بزنید تا قسمت تایپ علائم فعال شود. دکمه نقطه ویرگول را بالای دکمه اسپیس خواهید یافت.
- در سیستم عامل اندروید: اگر از صفحه کلید لمسی گوگل (Gboard) استفاده میکنید، روی دکمه «۳۲۱؟» در گوشه پایین-چپ صفحه کلید ضربه بزنید تا قسمت تایپ علائم فعال شود. دکمه نقطه ویرگول را بالای دکمه فاصله خواهید یافت.
تایپ سمیکالن در کیبورد انگلیسی
برای تایپ علامت سمی کالن در نوشتارهای انگلیسی کافیست، هنگامی که کیبورد در حالت زبان انگلیسی قرار دارد کلید (ک فارسی) را فشار دهید. این علامت دارای یک کلید اختصاصی روی کیبورد در کنار کلید Enter میباشد که با نگاه کردن به کیبورد متوجه علامت ; خواهید شد.
نکته:
همانند دیگر نشانه های ویراستاری تک، در زمان درج نقطه ویرگول، این علامت به حرف قبل از خود میچسبد و از حرف پس از خود یه فاصله دارد. برای ارتباطی که از نظر شدت میان ویرگول و نقطه باشد از نقطه ویرگول استفاده میشود. جملاتی که با نقطه ویرگول از هم جدا میشوند ارتباط تنگاتنگی باهم دارند.
گردآورنده: دنیاها، دانشنامۀ فارسی | www.donyaha.ir