آزمون دیداری حرکتی بندر گشتالت، یکی از مباحث مطرح در روان‌سنجی در علم روانشناسی بوده و به معنای نوعی آزمون است که برای ارزیابی سطح بالیدگی ادراکی – حرکتی کودکان توسط لورتا بندر طرح‌ریزی شد.
این آزمون دارای 9 کارت به اشکال گوناگون هندسی به ابعاد 6×4 اینچ می‌باشد که توسط خانم لورتا بندر از آزمون و رتهایمر اقتباس شده است. اشکال این آزمون را تعدادی نقطه، خطوط مستقیم منحنی‌ها و زوایا تشکیل می‌دهند. هر فردی اشکال نه گانه را با توجه به تفاوت‌هایی که در نحوه ادراک آنها وجود دارد به شیوه‌ای کاملاً شخصی و متمایز ادراک می‌کنند.
خانم بندر و سایر استفاده کنندگان از این آزمون در اثر مطالعات و تحقیقات تجربی خود، با توجه به اشتباه در ترسیم و کپی کردن اشکال، دامنه مجازی از حدود اشتباه را تعیین کردند که تفاوت ادراک افراد بهنجار در زیر این حد جای دارند و تجاوز از دامنه مجاز، حالت بیمار گونه ادراکی را مشخص می‌کند. اشتباه آزمودنی در ترسیم اشکال را ناشی از انحراف کنش‌های عادی ذهن، عدم ثبات عاطفی، تحریف در ادراک، غیرمنطقی بودن بازخوردها، مشکل در ارضاء، الگوی نابهنجار رفتار و عدم تعادل مکانیزم‌های دفاعی می‌دانند.
تاریخچه
آزمون بندر – گشتالت، توسط لورتا بندر (Looreta bender) در سال ۱۹۳۸ برای ارزیابی سطح بالیدگی ادراکی – حرکتی کودکان طرح‌ریزی شد. این آزمون، مرکب است از ۹ طرح جداگانه که هر یک در یک زمینه سفید روی کارتی جداگانه چاپ شده است. این طرح‌ها از طرح‌های مورد استفاده ورتهایمر (Werth ehimer) در روانشناسی گشتالت اقتباس شده است.
کاربرد
آزمون بندر، علاوه بر کاربرد اصلی خود یعنی تشخیص آسیب مغزی، کاربرد‌های مهم دیگری هم دارد. در مورد جامعه کودکان، برای سنجش آمادگی کودکان برای ورود به دبستان، پیش‌بینی پیشرفت تحصیلی، تشخیص کودکان دچار اختلال خواندن و ناتوانی یادگیری، ارزشیابی مشکلات هیجانی، مطالعه نارسایی‌های رشدی و همچنین به عنوان یک آزمون هوشی غیرکلامی به‌کار بسته شده است. در مورد نوجوانان و بزرگسالان، آزمون بندر برای تشخیص آسیب مغزی و به عنوان یک آزمون فرافکن برای سنجش ویژگی‌های شخصیتی مفید شناخته شده است.
دستورالعمل اجرا
پس از آماده نمودن شرایط اجرای آزمون، یک برگ کاغذ سفید بی‌خط با یک عدد مداد سیاه در اختیار آزمودنی قرار می‌دهیم و چند برگ کاغذ سفید بی‌خط و یک عدد مداد پاک‌کن روی میز در دسترس او می‌گذاریم. سپس یک یک کارت‌ها را به ترتیب (اول کارت A و بعد کارت‌های 1 تا 8) دراختیار آزمودنی قرار می‌دهیم و از او می‌خواهیم که روی کاغذ سفید شکل‌ها را به همان صورتی که می‌بینید برای ما رسم کند. حضور آزماینده در موقع ترسیم اشکال و نظارت او بر شیوه ترسیم به دلایل زیر ضروری است:
مواظب باشد تا آزمودنی جهت کارت‌ها را عوض نکنید و اگر این کار را انجام داد می‌توان جهت را اصلاح نمود و او را از انجام این کار باز داشت بعضی از آزمودنی‌ها اصرار در تغییر جهت کارت دارند و ممکن است در اثر ممانعت آزماینده از ادامه همکاری خودداری کند در این صورت تغییر را باید دقیقاًٌ یادداشت کرد و در تعبیر و تفسیر نتایج مد نظر قرار داد.
یادداشت مشاهدات بالینی
یعنی تمام کارهایی را که غیر عادی یا از نظر بالینی مهم به نظر می‌رسد مانند شیوه ترسیم، رفتار آزمودنی، بیانات، انتقادات و عکس‌العمل‌های او را یادداشت کرد.
هنگام اجرای آزمون، رفتارهایی مانند خستگی، بی‌توجهی، شتابزدگی، نکته‌سنجی زیاد، اظهار نارضایتی، ضعف یا هماهنگی حرکتی، چرخش تصاویر، اشکال در دیدن تصاویر و سایر رفتارهای مهم باید ثبت شوند و هنگام تغییر مورد توجه قرار گیرند.
بعضی از متخصصین بالینی، یک مرحله یادآوری نیز در این آزمون گنجانیده‌اند. پس از مرحله اول که فرد طرح‌ها را از روی کارت‌ها می‌کشد، از آزمودنی می‌خواهند که در فاصله ۴۵ تا۶۰ ثانیه هر تعداد از طرح‌ها را که می‌تواند، از حفظ بکشد. این مرحله، حافظه دیداری آزمودنی را ارزیابی می‌کند.
روش نمره‌گذاری
در اینجا برای سنجش رشدی کودک از نظر توانایی‌ها‌ی دیداری – حرکتی به روش دکتر کوپیتز اشاره می‌کنیم:
در این روش بر حسب اشتباه‌های آزمودنی در ترمیم طرح‌ها در برابر هر اشتباه، یک نمره داده می‌شود. تعداد اشتباه‌هایی که به آنها نمره داده می‌شود، ۳۰ مورد است. بنابراین، دامنه تغییر نمره آزمودنی‌ها بین ۰ تا ۳۰ خواهد بود. باید دانست فقط به اشتباه‌های کاملا مشخص و قطعی نمره داده می‌شود. در مواردی که نسبت به وجود اشتباه تردید وجود داشته باشد نمره داده نمی‌شود.
شاخص‌های هیجانی
کوپیتز در سال ۱۹۷۵ برای تشخیص اختلال‌های هیجانی، ۱۲ شاخص را تدوین کرده است. پژوهش نشان داده است که ۵۰ درصد کودکانی که در ترسیم آنان سه شاخص هیجانی وجود داشته، دارای نوعی اختلال عاطفی بوده‌اند و ۸۰ درصد کودکانی که چهار شاخص و یا بیشتر داشته‌اند دارای اختلال هیجانی جدی بوده‌اند. با وجود این، در تفسیر و نتیجه‌گیری شاخص‌های هیجانی در مورد کودکان باید جانب احتیاط رعایت شود.
محاسن و محدودیت‌های آزمون
نخستین عامل شهرت آزمون بندر، اجرای سریع و آسان آن است. این آزمون را می‌توان در سه تا پنچ دقیقه اجرا کرد. به‌علاوه این آزمون، آزمونی انعطاف‌پذیر است، زیرا می‌توان آن را هم به عنوان یک آزمون فرافکن شخصیت و هم به عنوان یک تکلیف دیداری – ترسیمی برای سنجش ضایعه عضوی به‌کار بست.
همچنین آزمون بندر می‌تواند برای آشکار کردن سبک کلی و شیوه رویکرد فرد نسبت به دنیای خود مفید واقع شود. به عنوان مثال، بیماران شیدا (مانیک) ممکن است طرح‌ها را با توالی نامنظم بکشند که بازتابی از تکانش‌گری و نارسایی توجه آنهاست. افراد وسواس ممکن است نقاشی خود را با ساختن چارچوب راهنمای اولیه مفصل شروع کنند و اغلب برای کشیدن هر طرح سه تا پنج دقیقه وقت صرف کنند. درجه اضطرابی که شخص تجربه می‌کند ممکن است در اندازه نقاشی وی تاثیر بگذارد.
علیرغم وجود سوابق موفقیت آزمون بندر، کاربرد آن با برخی احتیاط‌ها و محدودیت‌ها همراه است. به عنوان مثال، با وجود آنکه آزمون بندر ابزاری برای غربال کردن آسیب مغزی است، تنها می‌تواند افراد مبتلا به آسیب مغزی نسبتا شدید به‌ویژه در نیمکره راست مغز را تشخیص دهد و برای سنجش آسیب‌های مغزی جزئی یا آسیب نیمکره چپ فاقد کارآیی است.
هنگامی که آزمون بندر به عنوان یک ابزار فرافکنی به‌کار بسته می‌شود، همان انتقاد کلی که به هر آزمون فرافکنی وارد شده است به تفسیر آزمون بندر نیز وارد است. این انتقادها مشتمل‌اند بر: ذهنیت‌گرایی در نمره‌گذاری، مطالعات ناکافی در مورد روایی‌یابی، حساسیت آزمون به متغیرهای موقعیتی و تکیه بر نظریه روان‌تحلیل‌گری اثبات‌نشده.
یک مشکل دیگر آزمون بندر این است که یک نظام نمره‌گذاری و تفسیر واحد که مورد پذیرش و تایید همه متخصصان باشد، برای این آزمون وجود ندارد و برای نمره‌گذاری آن دست‌کم از هشت نظام متفاوت استفاده می‌شود. نظام‌های نمره‌گذاری غالب، نظام‌های تدوین‌شده توسط کوپیتز، پاسکال، ساتل و‌هات است. برای حذف این محدودیت‌ها، آزمون بندر برای متخصصان بالینی به عنوان ابزاری پرطرفدار، به آسانی قابل اجرا، معتبر و اغلب روا به شمار می‌رود و همواره یکی از چهار یا پنج آزمونی بوده است که به‌طور گسترده مورد استفاده قرار گرفته است.
تعریف مفهومی متغیر :
تعریف عملیاتی :
ملاک های تشخیصی :
تفسیر پرسشنامه :
کارت های تصویری :
کد محصول : 1011
فرمت : پی دی اف (pdf)
تعداد صفحات : 21
توجه مهم: خرید از "دنیاها" کاملا امن و مطمئن انجام می‌شود و تمامی فایل‌های دریافتی از سایت تضمین شده می‌باشد.