یک مولف ایرانی قرن هفدهم بنام بهاءالدین (1622 - 1547) در کتاب خودش، که بطور وسیعی در ایران و هند پخش شد، به نام «درباره ی اصل محاسبه» ، روش زیبای دیگری در مورد ضرب به کمک انگشتها دارد که برای آنهایی که نمی خواهند یا نمی توانند جدول ضرب را برای عددهای بزرگتر از 5 یاد بگیرند، لازم و مفید است.
فرض کنید که بخواهیم حاصلضرب 8 * 9 را پیدا کنیم. می دانیم 5 + 3 = 8 و 5 + 4 = 9 یعنی :
4 انگشت یک دست و 3 انگشت دست دیگر را می خوابانیم.مجموع انگشتهای خوابیده 4 + 3 رقم دهگان حاصلضرب را نشان می دهد (7) ، و رقم یکان این حاصلضرب عبارت است از حاصلضرب تعداد انگشتهای باز یک دست در تعداد انگشتهای باز دست دیگر 2 = 1 * 2 بنابراین داریم :
برای پیدا کردن حاصلضرب 7 * 8 یعنی باید 3 انگشت از یک دست و 2 انگشت از دست دیگر را خواباند.مجموع انگشتهای خوابیده 5 می شود که رقم دهگان حاصلضرب را تشکیل می دهد و حاصلضرب تعداد انگشتهای باز 6 = 3 * 2 رقم یکان حاصلضرب را معین می کند.به این ترتیب حاصلضرب مطلوب 56 می شود.
ولی افسوس که ما سالها قبل جدول ضرب را به خاطر سپرده ایم!!
گردآورنده: دنیاها، دانشنامۀ فارسی | www.donyaha.ir
