عنکبوت ها

عنکبوتها بزرگترین گروه بند پایان را تشکیل می دهند همه آنها گوشتخوار هستند. عنکبوت موجود جالبی است که در همه جا و همه انواع آب و هوا دیده می شود. این حشره را روی زمین، داخل آب و حتی زیر زمین هم می توان یافت. عنکبوت ها در اندازه های مختلف، از چند میلیمتر تا ۲۸ سانتی متر دیده می شوند. عنکبوت‌ها یا به فارسی "کارتنک"ها جانوران بی مهرهٔ شکارگری‌اند که دارای بدنی دو بخشی ( سر و تن)، هشت پا و هشت چشم است.

عنکبوت ها فاقد بخش‌های جوندهٔ دهان و بال‌اند. آنها در راستهٔ عنکبوت‌ها طبقه‌بندی می‌شوند که خود یکی از چند راستهٔ ردهٔ بزرگتر عنکبوتیان است. ردهٔ عنکبوتیان دربردارندهٔ گونه‌هایی چون گزدم ، کنه ، هیره ها ، شپش ها و عقربها است.

عنکبوت

همهٔ عنکبوتان تار می‌تنند که معمولاً به صورت رشته‌ای پروتئینی از غده‌های تارتنِ انتهای شکم ایشان ترشح می‌شود. این تارها ابتدا به صورت مایع هستند و به شکل نخ نازکی از بدن عنکبوت خارج می شوند و سپس در تماس با هوا خشک شده و مانند نخ می شوند. قطر تار عنکبوت حدود یک دهم تار موی انسان است. این تارهای صاف و شفاف، بسیار نرم و سبک و در عین حال بسیار مقاوم هستند. حتی می توان گفت تار عنکبوت از فولاد هم سخت تر است.

تارهای بافته شده چند نوع دارند، نوعی از آنها بسیار محکم اند و خاصیت کشسانی دارند. نوع دیگر هم مقاومت کمتری دارد و خاصیت کشسانی (ارتجاعی) ندارند.بسیاری از عنکبوت ها از تار برای شکار استفاده می کنند. به این صورت که توری یا پرده‌ای می‌تنند که حشرات در در آن به دام می‌افتند ولی گونه‌ های فراوانی هم هستند که آزاد شکار می‌کنند. از تار در بالارفتن از جایی، ایجاد دیوارهای هموار در لانه‌ های زیرزمینی، ساختن ساک تخم، درپیچیدن صید، و نگاهداری موقت اسپرم، و خیلی کارهای دیگر استفاده می‌شود.

گونه های عنکبوت

عنکبوت ها گونه های متفاوتی دارند. که چند نوع از آنها را نام می بریم.

  • عنکبوت پرنده خوار
  • عنکبوت طلایی تار گرد
  • عنکبوت بیوه سیاه
  • عنکبوت خون آشام اعماق
  • عنکبوت کمین کننده
  • عنکبوت تار کروی باغی

عنکبوت پرنده خوار

عنکبوت پرنده خواریک نوع از آنها پرنده خوار است . طول بدن این نوع عنکبوت که از بزرگترین عنکبوت های جهان محسوب می شود حدود ۲۸ سانتی متر است. البته پرندگان بخش کوچکی از غذای آنها را تشکیل می دهند زیرا عنکبوت ها اشتهای زیادی دارند به طوری که روزانه ۲۰ برابر وزن بدنشان غذا می خورند.

محل زندگی عنکبوت جالوت در آمازون است در واقع یک عنکبوت بومی آمریکای جنوبی است اما در ونزوئلا هم وجود دارد؛ عنکبوت جالوت یک جانور تهاجمی و سمی است اما سم آن برای انسان خطرناک نیست؛ دارای دو قلاب 2 سانتی‌متری است که می‌تواند بسیار دردناک باشد و در صورت حمله کردن به انسان، انسان دچار خارش می‌شود و مشکلات تنفسی خواهد داشت.طعمه‌های اصلی این جانور بیشتر کرم‌های خاکی هستند و حشرات بزرگ‌تر از خود، پستانداران کوچک، جوندگان و قورباغه را نیز می‌تواند شکار کند.عنکبوت جالوت ماده بیش از 10 سال عمر می‌کند.

عنکبوت طلایی تار گرد

عنکبوت طلایی تار گرداین گونه استوایی عنکبوتها، در بین گونه های آمریکایی، بزرگترین تارگرد را می سازد. هر تار گرد می تواند تا قطر (2پا) 61 سانتیمتر بزرگ شود که از جنس ابریشم زرد و سختی ساخته می شود. صدها عدد از این عنکبوتها در کنار همدیگر زندگی م یکنند و تارهای آنها انبوهی از نخ را ایجاد می کند که می تواند بزرگترین حشرات را به دام بیاندازد. عنکبوتهای دیگر وابسته به این تارها بوده و حشراتی که روی تار های تنیده شده توسط دیگر عنکبوتهای تار گرد، به دام افتاده اند،می دزدند.

عنکبوت بیوه سیاه

عنکبوت بیوه سیاه یکی از انواع انگشت شمار عنکبوت های سمی در ایالت آمریکاست. این عنکبوت جزء خانواده عنکبوتیه است . طول بدنش در حدود 5/1 اینچ است (کوچکتر از یک سکه) و پاهای درازی دارد. عنکبوت بیوه سیاه ، مشکی و براق است و یک علامت نارنجی قرمز یا زرد به شکل یک ساعت شنی روی شکمش دارد. عنکبوتهای سیاه و خانواده شان تقریبا هر جایی در نیمکره غربی جهان در جاهای مرطوب و تاریک یافت می شوند.

عنکبوت بیوه سیاهمکان های مورد علاقشان توده های چوب ، کنده های درخت ، توده های خاکروبه ، انبارها ، باغهای میوه و سبزیجات ، درون دیوارهای سنگی و زیر صخره هاست. اگر آنها به داخل خانه بیایند به جاهای تاریک می روند مثل گوشه گنجه دیواری ، گاراژ یا پشت لوازم منزل . آنها به طور طبیعی کمرو هستند و تنها زمانی نیش می زنند که گرفتار شوند ، احساس خطر نمایند و یا بطور ناگهانی لمس شوند.

محل نیش عنکبوت بیوه سیاه چه حسی دارد ؟

شخصی که توسط عنکبوت بیوه سیاه گزیده می شود ممکن است فورا متوجه نشود ، چون جای گزش گاهی اوقات شبیه سوزش سنجاق است هرچند بعد از 30 تا 40 دقیقه ، محل گزیدگی ورم خواهد کرد و درد شدیدی خواهد داشت.

شما باید چه کنید ؟

هر زمان که شما متوجه شدید توسط عنکبوت بیوه سیاه گزیده شده اید ، به بزرگتر خود بگوئید . جای نیش عنکبوت بیوه سیاه بندرت مردم را می کشد ، اما مهم است که به محض اینکه متوجه شدید مراقبت های پزشکی را انجام دهید زیرا زخمهای نیش عنکبوت می تواند شما را به حد نهایت بیمار کند . با کمک یکی از بزرگترها ، محل زخم را با آب و صابون بشوئید . سپس یک بسته یخ برای جلوگیری از انتشار زهر عنکبوت روی زخم بگذارید ، سعی کنید ناحیه گزیدگی را در سطح بالاتری نگه دارید و آن را تحریک نکنید : اگر امکانش هست ، یک بزرگسال عنکبوت را بگیرد و با شما به مطب دکتر ببرد. گرچه معمولا تشخیص عنکبوت بیوه سیاه آسان است اما شما می خواهید مطمئن شوید که چه نوع عنکبوتی شما را نیش زده است . منتها مطمئن شوید عنکبوت را آنقدر له نکرده باشید که کسی نتواند بگوید که او چیست.

پزشک چه کار خواهد کرد ؟

پزشکان افرادی را که بوسیله عنکبوت بیوه سیاه گزیده شده اند با دارو مداوا می کنند تا به شل شدن عضلات و کاهش درد آنها کمک نمایند . اگر فردی که گزیده شده است مشکلات پزشکی اساسی دارد و یا با انواع داروها بهتر نشود ، در این صورت پزشک پادزهر تجویز می کند ، دارویی که زهر نیش عنکبوت را خنثی می نماید.

چگونه از گزیده شدن اجتناب کنید ؟

بهترین راه برای اجتناب از گزیده شدن توسط عنکبوت بیوه سیاه این است که در مکانهایی که آنها دوست دارند زندگی کنند مراقب خود باشید. در اطراف توده های سنگ یا چوب بازی نکنید . اگر شما بیرون در حیاط با کنده های بزرگ و برگها سر و کار دارید ( در حال کار هستید) دستکش بپوشید . پتوها و لباسهایی را که در اتاق زیر شیروانی و یا زیر زمین انبار کردید ، یا اگر آنها در گنجه لباس بوده اند اما برای یک مدت طولانی استفاده نشدند ، حتما موقع استفاده مجدد آنها را تکان دهید. اگر شما کفشهایتان را در انباری یا گاراژ نگه می دارید قبل از اینکه آنها را بپوشید ، تکان دهید .

عنکبوت خون آشام اعماق

یک جانور عجیب و غریب که شبیه عنکبوت است باعث شگفتی دانشمندان شده است. این جانور شبه عنکبوت که در کف اقیانوس و دریا زندگی می کند با استفاده از یک «نی» خون قربانیان خود را می مکد. این عنکبوت های آبی که بعضی از آنها نابینا هستند رده بندی علمی را به چالش کشانده اند. دکتر «کلودیو آرانگو»، جانورشناس دریایی از موزه استرالیا در سیدنی قبول دارد که این جانوران، «بند پا» هستند، اما نمی داند که متعلق به چه گونه یی هستند. وی تحقیق خود در مورد این جانوران غیرعادی که اطلاعات کمی در مورد آنها وجود دارد را در جلسه اخیر «کمیته علمی تحقیقات جنوبگان» ارائه داده است. وی می گوید: «این جانوران بسیار غیرعادی هستند.»بیش از صد سال است که چگونگی رده بندی عنکبوت های دریایی باعث سردرگمی دانشمندان شده است.

این عنکبوت آبی در کف دریا می خزد و گاهی تا عمق 6 تا 7 هزار متری دریا رفته و ترجیح می دهد که در تاریکی زندگی کند. در این عمق، این جانور از اسفنج هایی که آهسته حرکت می کنند و همچنین از حلزون های دریایی تغذیه می کند. بدن این جانوران بند بند بوده و دارای یک اسکلت بیرونی هستند. این دو ویژگی باعث می شود که «بند پا» تلقی شوند و در گروه سخت پوستان، حشرات، هزارپایان و عنکبوت ها قرار گیرند. علاوه بر ویژگی های یاد شده، این عنکبوت یک سری ویژگی های بسیار عجیب دارد که ساختار تغذیه یی منحصر به فرد آن از جمله این خصوصیات است. به گفته «آرانگو»: «این جانور، خرطومی شبیه «نی» دارد که آن را به درون بدن جانوران وارد می کند و شیره آنها را می مکد.» همین ویژگی است که قرارگیری این عنکبوت را در گروه های شناخته شده بندپایان مشکل می سازد.

وی در ادامه می افزاید:

«این جانور شبیه عنکبوت است اما یک عنکبوت واقعی نیست. قرار دادن آن در یک جایگاه خاص از شجره حیات بسیار دشوار است.»

در حال حاضر «آرانگو» مشغول بررسی تنوع و تکامل عنکبوت های دریایی است. وی موفق شده است با استفاده از مشخصات DNA و ریخت شناسی 60 گونه عنکبوت دریایی از سرتاسر دنیا یک شجره خانوادگی برای آنها تهیه کند. برخی دانشمندان بر این باورند که عنکبوت های دریایی یک گروه جدید بسیار ابتدایی را تشکیل می دهند که در پایه شجره خانوادگی بندپایان قرار دارد. اما یافته های «آرانگو» یک فرضیه دیگر را پشتیبانی می کند: این جانور بیشتر به گروهی از بندپایان نزدیک و مرتبط است که شامل عنکبوت ها و عقرب هاست.

عنکبوت کمین کننده

این عنکبوت از حس بسیار بالایی برخوردار است و به محض اینکه طعمه به سوراخی که عنکبوت کمین کننده آنجا در حال انتظار است نزدیک شود با سرعت بالایی که دارد به طعمه حمله می کند و از دندانهای بسیار تیز و سمی خود استفاده می کند و آنرا شکار می کند.

عنکبوت کمین کننده

عنکبوت تار کروی باغی

این نوع گونه عنکبوت دام خود را در تار کروی شکل خود به تله می اندازد .

 عنکبوت تار کروی باغی

چرا عنکبوت در دام خود گرفتار نمی شود ؟

شاید به نظر عده ای آشیانه عنکبوتهای باغ اشرافی ترین خانه ها به حساب آید .

زیرا این حشرات خانه های خود را ازتارهای ابریشم مانندی میسازند . شکم عنکبوتها در حکم سازنده این تارهاست . این کارخانه از ۱۲ غده مولد تار تشکیل شده است.

عنکبوت در هنگام تولید تار میتواند هر نوع تاری که خواست تولید کند . زیرا هر تار از مواد خاصی تولید شده و برای انجام کار ویژه ای ترشح می شود .

نحوه تولید تار در عنکبوت بسیار پیچیده است . فقط عنکبوتهای ماده از تار لانه می سازند . عنکبوت برای اینکه بتواند حشرات را در لانه توری خود به دام اندازد , قسمتی از لانه را با تارهای چسبنده می سازد . ولی برای اینکه خودش در تله ای که برای حشرات پهن کرده است اسیر نشود یک نوع تار خشک نیز می تند و برای کلیه فعالیت های خود از آن استفاده می کند .

مرکز لانه و به عبارتی سکوی انتظار عنکبوت کاملا از این نوع تار ساخته شده است . این تارها را یک جفت غده بطری شکل می سازند . از سکوی انتظار تارهای دیگری به صورت شعاعهایی خارج می شوند که از تار خشک ساخته شده اند . توسط این غدد تولید می شوند . اما تارهای چسبنده که به صورت مارپیچ بین شعاعها تنیده شده و از مرکز تا پیرامون لانه کشیده شده اند از دو جفت غده دیگر ترشح می شود یک غده تار خشک تولید می کند و دیگری هنگام خروج تار آن را به ماده چسبناک آغشته می کند .
اگر حشرات پرنده به تور عنکبوت برخورد کنند این ماده به بدنشان می چسبد و اسیرشان می کند . عنکبوت در هنگام فعالیت در لانه به دقت مراقب است تا در تارهای چسبنده خود گرفتار نشود . مهمترین عاملی که عنکبوت را از افتادن در دام خود حفظ می کند ساختمان پاهایش می باشد . با گیره ها و موهایی که در انتهای پاهایش دارد می تواند تارهای خشک را بگیرد .

عامل دیگر را می توان عمودی نبودن یا مورب بودن ساختمان لانه ذکر کرد . این زاویه انحراف از یکسو به عنکبوت امکان استراحت در قسمت پشتی لانه اش را می دهد و از سوی دیگر به وی اجازه می دهد تا از تارهای خشک بالا و پایین برود و با تارهای چسبناک تماس پیدا نکند .

عنکبوت در خدمت بشریت

دانشمندان می‌گویند از تار عنکبوت که محکمترین الیاف طبیعی شناخته شده است می‌توان برای ساخت زردپی‌های مصنوعی و یا باززایی رباطهای آسیب‌دیده استفاده کرد.

به گزارش پایگاه اینترنتی لایو ساینس، "راندولف لویس" زیست شناس مولکولی دانشگاه "ویومینگ" در "لارامی" می‌گوید قدمت داستانهایی در مورد فواید درمانی تار عنکبوت در مبارزه با عفونت‌ها، بند آوردن خونریزی و التیام زخم‌ها به ‪ ۲‬هزار سال قبل بازمی‌گردد. درحالی که تاکنون هیچ شواهدی یافت نشده است که نشان دهد تار عنکبوت می‌تواند میکروب‌ها را از بین ببرد، اما مطالعات حیوانی نشان می‌دهد تار عنکبوت واکنش‌های ایمنی چندانی که موجب پس زدن ایمپلنت پزشکی می‌شود ایجاد نمی‌کند.

آزمایشگاه لویس و سایر آزمایشگاه‌ها در حال تولید الیافی از تار عنکبوت هستند که امیدوارند کاربرد درمانی پیدا کند. لویس گفت: محققان دانشگاه "تافتس" در "مد فورد" به این نتیجه رسیده‌اند که می‌توان از تار عنکبوت همچون چارچوبی برای باززایی رباطهای آسیب دیده استفاده کرد. پارگی رباطهای قدامی ‪ ACLs‬یکی از شایع‌ترین جراحت‌های زانو در جهان است.

دانشمندان همچنین به دنبال تهیه نخ‌های بخیه فوق‌العاده ظریف از تار عنکبوت برای عمل‌های جراحی و درمان آسیبهای چشم یا اعصاب هستند. این نخ‌ها بطور بالقوه زخم را التیام می‌دهند بدون آنکه اثری از زخم برجا بماند. محققان برای تولید انبوه تار عنکبوت، قصد دارند از گیاه یونجه استفاده کنند.

سایر محققان درصدد تولید پروتئین‌های تارعنکبوت در شیر بز هستند. این مطالعه را در تازه‌ترین شماره مجله "بررسی‌های شیمیایی" منتشر شده است.

گردآورنده: دنیاها، دانشنامۀ فارسی | www.donyaha.ir

دنیاها

بازیگران ایرانی

بازیگران هندی